Search Results

Lời đầu tiên, bài viết này được dựa trên kinh nghiệm cá nhân nên có thể có những thông tin không hoàn toàn chính xác. Nếu các anh chị, các bạn có những ý kiến đóng góp, mong mọi người để lại bình luận bên dưới để mình được học hỏi thêm.  Về người viết Tên: Khôi Nguyễn (mọi người cứ gọi là Kôi hay Khôi cũng được) Tuổi: 1993  Kinh nghiệm: Comtor + sales IT + ERP consultant Công việc hiện tại: SAP functional consultant Vì đang tích cực hoạt động trên các nhóm cộng đồng, group Facebook… nên khá nhiều bạn biết mình đang làm trong công ty IT và liên lạc đến mình hỏi về định hướng nghề nghiệp.  Có nhiều bạn hiểu nhầm, nghĩ mình giỏi kỹ thuật lắm nên mới làm được công việc hiện tại. Nhiều người chưa hình dung được công ty IT là như thế nào, mới chỉ biết nhu cầu nhân sự IT lớn nhưng lại không hiểu cụ thể về ngành này, mặc định cứ làm IT là phải biết code, phải abc lọ chai các kiểu…  Mình nhận được nhiều câu hỏi khá giống nhau nhau, đôi lúc hơi ngây ngô. Vì thế, xin viết một bài khá dài để chia sẻ câu chuyện liên quan đến các bạn khối bunkei muốn vào làm ở các công ty IT.  Mục lục Công ty IT có 7749 hình thái khác nhau Để vào công ty IT không nhất thiết phải biết lập trình Career path cho những bạn đi theo khối bunkei trong công ty IT Giới thiệu công việc Sales IT  Nên chuẩn bị những gì khi muốn vào làm việc trong công ty IT?  1. Công ty IT có 7749 hình thái khác nhau Nhiều người mặc định vào công ty IT là phải ngồi viết code cho các phần mềm, ứng dụng hoặc website… nhưng thực tế không phải. Sản phẩm đến từ các công ty IT rất đa dạng. Ví dụ như đó có thể là một phần mềm mọi người có thể tải về từ app store hoặc đôi khi chính là hệ thống tự thanh toán tại một cửa hàng tiện lợi, nơi mà mọi người tự cầm máy check barcode để tự tính tiền những món rau thịt đã mua.  Nếu phân loại công ty IT theo hình thái sản xuất, có thể chia thành 3 hướng lớn. 1.1 Công ty Product  Là công ty tự sản xuất và tự bán sản phẩm của mình. Ví dụ như HBLAB VN có 1 công ty con là KiddiHub. Đội ngũ nhân sự của KiddiHub tự tạo ra hệ thống KiddiHub để kết nối các phụ huynh và các trường mầm non, làm cho việc chọn trường cho các bé trở nên dễ dàng hơn. Tất cả việc lên ý tưởng, phát triển và vận hành KiddiHub đều do nhân sự nội bộ thực hiện.  1.2 Công ty Outsourcing  Là công ty nhận yêu cầu từ một công ty khác và phát triển hệ thống theo yêu cầu đấy. Có thể hiểu như người thợ gia công sản phẩm theo đơn đặt hàng.  Trong mảng Outsourcing có thêm 1 số khái niệm như OnShore, NearShore, nhưng chắc khái niệm gần gũi nhất với cộng đồng IT tại Nhật là Offshore . Các công ty Offshore có thể hiểu một cách đơn giản là công ty phát triển hệ thống theo yêu cầu từ những khách hàng nước ngoài, có sự cách biệt địa lý, múi giờ và ngôn ngữ. Ví dụ: Ở Hà Nội, một số công ty Offshore cho thị trường Nhật có tiếng, có thể kể tên như là Rikkei, NTQ, Ominext,…  Ngoài ra, còn có một hình thái thứ ba nữa được gọi là Sler (System Integrator) nhưng mình không hiểu rõ nên xin phép không viết về khái niệm này.  2. Để vào công ty IT không nhất thiết phải biết lập trình Hôm qua, có một bạn gọi đến hỏi: “Anh ơi, em bây giờ có N1 rồi. Anh khuyên em nên học tiếng Anh hay học IT?” Mình được nhận khá nhiều câu hỏi như thế này.  Và câu trả lời của mình là: “Ủa thế em muốn làm gì mà học hai cái đó?”  Em ấy trả lời: “Em muốn vào công ty IT nhưng làm gì thì em chưa biết.”  Mình: “…” Về bản chất, công ty IT cũng là một tổ chức được xây dựng trên việc sắp xếp các tài nguyên kinh doanh và con người chính là một tài nguyên quan trọng . Trong công ty IT không chỉ có các anh kỹ sư chuyên code mà còn cần các chị kế toán tính toán doanh thu, các em nhân sự lo lắng việc sắp xếp nhân sự và bảo đảm đời sống cho các Stakeholders (người gắn bó với công ty), hay là cần những nhân viên phụ trách tiếp xúc khách hàng để lắng nghe pain point (điểm đau) của khách hàng là đội ngũ Sales.  Và để làm được những vị trí khác nhau bạn cần đến các kỹ năng khác nhau. Không thể nào yêu cầu kế toán cũng biết viết code PHP cả vì… chẳng để làm gì. Qua đây mình cũng xin xấu hổ thừa nhận là mình không viết nổi một dòng code nào hết. Bạn đại học vẫn thắc mắc không hiểu sao mình tốt nghiệp được Công nghệ thông tin Bách Khoa trong khi cứ nhìn màn hình coding là mình ngủ. 3. Career path cho những bạn đi theo khối bunkei trong công ty IT  Như đã nói ở mục 2, không phải bất kỳ vị trí nào trong công ty IT cũng cần đến code. Và cũng nói thiệt luôn, không phải chỉ mỗi mấy anh kỹ sư mới có thu nhập cao. Tuần trước, mình có cơ hội được nói chuyện với một HR (Human Resources) của 1 trong 4 tập đoàn công nghệ lớn nhất thế giới về chuyện mình có nên rẽ hướng sang làm BrSE (Bridge Software Engineer – kỹ sư cầu nối) hay không? Chị ấy đã tư vấn nếu mình muốn giữ career path (con đường sự nghiệp) một cách nhẹ nhàng hơn, thì vẫn nên dựa vào những thứ mình đang có . Đó là kinh nghiệm về sales. Rẽ sang làm BrSE chưa chắc đã là một hướng đi đúng đắn, nhất là khi mình đã 28 tuổi. Chốt cho câu chuyện này là mình vẫn không nên đi học code tại thời điểm hiện tại (nhưng để phát triển hơn thì trong tương lai mình vẫn cần học).  Vậy với những người có khả năng ngôn ngữ tốt thì có thể làm được gì?  Điều cần xác định rõ là công ty bạn muốn vào làm đi theo hình thái gì? Product hay Outsourcing Offshore như mình đã nói ở mục 1. Bởi lẽ, công ty Product sẽ có những role (vai trò) non-tech kiểu Product, công ty Outsourcing Offshore sẽ có các role non-tech của Outsourcing Offshore. Ví dụ, các công ty Product sẽ có role BA (Business Analyst) theo quy chuẩn của IIBA trong khi các công ty Offshore không có role này một cách chính thống. Theo như mình biết một vài công ty Offshore cũng có vai trò BA nhưng các BA này không đáp ứng chuẩn IIBA – cơ quan quốc tế về nghiệp vụ BA, không đủ điều kiện để thi các chứng chỉ do IIBA quản lý. Nếu kiến thức này của Kôi không chuẩn, mong mọi người bổ sung nhé. Ngược lại, các vai trò như BrSE hay Comtor (nhân viên phụ trách giao tiếp) sẽ có nhiều trong mô hình Offshore vì các công ty Product thường không cần đến những role này.  Nên ý kiến của mình cho career path của các bạn đó là định hướng xem mình muốn làm công việc gì? Kế toán, nhân sự, sales, marketing… rồi tìm công ty phù hợp. Với mỗi định hướng nghề nghiệp, các bạn nên chuẩn bị các skill set (bộ kỹ năng) phù hợp. Ví dụ như làm kế toán thì nên học Boki chứ không nên tốn thời gian đi học FE hay code Java làm gì.  Phần 2 của bài viết mình sẽ giới thiệu về công việc Sales IT cũng như những kỹ năng bạn nên chuẩn bị khi muốn vào làm việc trong công ty IT.

Các bạn muốn làm việc ở công ty lớn hay nhỏ ? Một chút lưu ý về định nghĩa Luật doanh nghiệp tại Nhật hiện chỉ quy định về định nghĩa công ty lớn , chứ không có định nghĩa cụ thể dành cho công ty vừa và nhỏ (中小企業)(*). Phần đông mọi người sẽ ngầm hiểu công ty lớn là những công ty có quy mô tương xứng, nổi tiếng trong ngành, chiếm thị phần cao v.v… và còn lại là công ty vừa và nhỏ. Lợi và bất lợi khi làm việc trong công ty lớn tại Nhật Hồi sinh viên đi làm thì mình toàn làm công ty bé, ra trường làm công ty lớn hơn mới thấy một trời khác biệt. Công ty lớn thường có lợi thế về lương, thưởng, chế độ phúc lợi, độ ổn định cao, cũng như danh tiếng tốt. Mức độ nổi tiếng và quy mô của công ty bạn làm cũng có thể ngay lập tức giúp bạn có được sự tín nhiệm từ những người bạn mới gặp. Bên cạnh đấy thì trong công ty to do đặc thù về vận hành, bạn có thể sẽ được làm những công việc không tồn tại ở các công ty nhỏ. Tuy nhiên, qua trải nghiệm của bản thân mình cũng đã rút ra ra 4 điểm bất tiện khi làm ở công ty lớn như sau: Chơi vơi giữa công ty , chẳng biết những người ngồi cách vài dãy bàn mình làm gì. Nhiều luật lệ phức tạp . Đơn cử như công ty mình phải dùng data center riêng; muốn có kết nối với thế giới phải đề nghị tạo ACL/firewall/… Để đảm bảo được an toàn thì phải kéo dài thời gian làm việc. Khi đi phỏng vấn thì sau rất nhiều vòng mới được nói chuyện với người sẽ làm việc cùng với mình . Điều này có thể là bất lợi vì người sếp trực tiếp ảnh hưởng lên cá nhân mình rất lớn. Công ty lớn nên mức độ cạnh tranh cũng nhiều hơn , có thể khó phát triển nếu không ngồi đúng vị trí. Lúc đó thì danh tiếng tốt nhưng thu nhập lại rất bèo.  … Ngoài quy mô công ty, thì mình thấy đồng nghiệp và sếp trực tiếp là quan trọng nhất. Từ lúc đi làm trong công ty mình đã đổi team – đổi sếp 1 lần và thấy thay đổi nhiều (tất nhiên chính sách – chế độ chung thì vẫn vậy). Với bạn thì yếu tố quy mô công ty có quan trọng không? (*) Định nghĩa về công ty vừa và nhỏ theo luật DN Nhật Bản: Ngành sản xuất/xây dựng/vận tải: công ty có vốn điều lệ dưới 3 oku JPY (tương đương 50 tỷ VND), nhân viên dưới 300 người Ngành bán buôn: công ty có vốn điều lệ dưới 1 oku JPY (tương đương 17 tỷ VND), nhân viên dưới 100 người Ngành dịch vụ: công ty có vốn điều lệ dưới 5,000 vạn JPY (tương đương 8 tỷ VND), nhân viên dưới 100 người Ngành bán lẻ: công ty có vốn điều lệ dưới 5,000 vạn JPY (tương đương 8 tỷ VND), nhân viên dưới 50 người

Xin chào mọi người, hôm nay mình muốn chia sẻ với các bạn hành trình chuyển việc của mình, từ một nhân viên kế toán đến việc trở thành tư vấn viên hệ thống tại Tokyo. Hy vọng rằng câu chuyện này sẽ giúp ích cho các bạn, đặc biệt là những ai đang phân vân giữa việc tiếp tục công việc hiện tại hay tìm kiếm một con đường mới. Mục lục 1. Phân tích kinh nghiệm cá nhân 2. Định hướng tương lai 3. Tìm hiểu về công việc tư vấn 4. Phân tích điểm mạnh và điểm yếu 5. Bắt đầu công cuộc chuyển việc 6. Đăng ký và tạo hồ sơ trên Bizreach 7. Viết CV và chuẩn bị phỏng vấn 8. Phân tích JD (Job Description) 9. Chỉnh Sửa 職務履歴書 Kết luận 1. Phân tích kinh nghiệm cá nhân Trước khi bắt tay vào quá trình tìm kiếm việc mới, mình đã dành thời gian để phân tích kỹ càng về những kinh nghiệm đã tích lũy được trong suốt thời gian làm kế toán tại Nhật. Công việc của mình bao gồm: Lập guideline ngân sách cho các công ty con và tập đoàn, tổng hợp báo cáo và phân tích tình hình tài chính. Quyết toán hàng tháng, nhận báo cáo từ các bộ phận và thực hiện các phân tích sâu về tình hình kinh doanh, sản xuất, hàng tồn kho và lợi nhuận. Tham gia vào dự án chuyển giá, tính toán giá bán và phân bổ chi phí để đảm bảo lợi nhuận hợp lý. Đặc biệt, mình có nửa năm tham gia dự án phát triển phần mềm kế toán cho toàn tập đoàn, ban đầu với vai trò kiểm thử, sau đó tiến sâu hơn vào việc lập đơn vị thống kê và cấu trúc tài khoản kế toán. 2. Định hướng tương lai Để quyết định con đường chuyển việc, mình đã xác định rõ hai điều kiện tiên quyết: Địa điểm : Mình muốn làm việc ở Tokyo để thuận tiện cho cuộc sống cá nhân. Nguyện vọng công việc : Mình có hai nguyện vọng chính. Nguyện vọng đầu tiên là trở thành tư vấn viên tại một công ty tư vấn. Nguyện vọng thứ hai là tiếp tục làm kế toán cho một công ty sản xuất nếu không thành công với lựa chọn đầu tiên. 3. Tìm hiểu về công việc tư vấn Khi nghiên cứu về công việc tư vấn, mình nhận thấy rằng những yếu tố quan trọng mà một tư vấn viên cần có là: Suy nghĩ logic : Có khả năng trình bày vấn đề một cách rõ ràng, ngắn gọn, và có thứ tự. Đưa ra nhiều phương án giải quyết : Tư vấn viên phải cung cấp cho khách hàng các lựa chọn khác nhau để giải quyết vấn đề của họ. Điều thú vị là nhiều công ty không đặt quá nặng về kiến thức kế toán hay IT, bởi vì họ tin rằng những kỹ năng này có thể được đào tạo trong quá trình làm việc. Thay vào đó, họ chú trọng vào tư duy và cách tiếp cận vấn đề của ứng viên. 4. Phân tích điểm mạnh và điểm yếu Điểm mạnh  của mình là khả năng làm việc với các dự án quốc tế, nhờ vào 6 năm kinh nghiệm làm việc với các chi nhánh nước ngoài. Điểm yếu  của mình là kinh nghiệm rải rác: một chút về kế toán, một chút về tài chính và hệ thống IT, nhưng không chuyên sâu vào lĩnh vực nào cả. Ngoài ra, kỹ năng ngôn ngữ của mình, đặc biệt là trong tiếng Nhật và tiếng Anh thương mại, cũng cần cải thiện do đã quen làm việc trong nội bộ tập đoàn mà không quá chú trọng đến ngôn từ. 5. Bắt đầu công cuộc chuyển việc tại Nhật Sau khi phân tích kỹ lưỡng điểm mạnh và yếu, mình đã quyết định đăng ký tài khoản trên Bizreach – một nền tảng tuyển dụng nơi các công ty và headhunter có thể tìm kiếm ứng viên. Chỉ sau 2 tháng kể từ khi bắt đầu tìm việc, mình đã nhận được lời mời từ một công ty tư vấn hệ thống kế toán, hoàn toàn phù hợp với kinh nghiệm đã tích lũy trước đó. Trong quá trình chuyển việc tại Nhật, mình cũng có nhiều buổi phỏng vấn với các công ty nổi tiếng qua các kênh headhunter như KPMG, Abeam, và Hitachi Consulting. Đối với các vị trí kế toán viên tại các công ty sản xuất, mình đã nhận được nhiều lời mời từ các công ty như Kirin, Nisshin và Metabo. 6. Đăng ký và tạo hồ sơ trên Bizreach Hồ sơ trên Bizreach là yếu tố quan trọng nhất giúp mình nhận được những lời mời ứng tuyển từ các công ty. Mình đã đầu tư rất nhiều thời gian để viết một bản mô tả công việc chi tiết, không chỉ đơn giản liệt kê những gì đã làm, mà còn nhấn mạnh vào những thành tựu cụ thể, cùng với các con số minh họa rõ ràng. Trong phần mô tả kinh nghiệm làm việc, mình đã viết rất cụ thể và tỉ mỉ, giống như cách viết bản 職務履歴書. Bizreach cho phép tối đa 2000 chữ và khuyến khích viết trên 600 chữ, nhưng với tính cách hay viết dài dòng, mình đã dùng hết 2000 chữ để trình bày đầy đủ những gì mình đã làm, đặc biệt là không quên "khoe" những thành quả bằng các con số cụ thể, dù đôi khi cũng thấy tự ti vì nghĩ rằng chúng chẳng thấm vào đâu so với các ứng viên khác. Ví dụ, thay vì chỉ viết rằng mình phụ trách đánh giá ngân sách cho các chi nhánh, mình lại cụ thể hóa thành việc phụ trách 7/30 công ty, bao gồm cả PR, trong đó có 1 công ty bán hàng và 1 công ty sản xuất lớn nhất nhì của tập đoàn. Mặc dù liệt kê chi tiết tất cả các kinh nghiệm của mình, từ những công việc mình làm trong 6 năm đến những công việc chỉ kéo dài 1 tháng, nhưng mình không sắp xếp theo thứ tự thời gian. Thay vào đó, mình chọn lựa và sắp xếp theo mức độ mà mình nghĩ nhà tuyển dụng quan tâm. Có những kinh nghiệm mình viết rất chi tiết, nhưng có những kinh nghiệm chỉ ghi ngắn gọn. Phần kỹ năng, Bizreach khuyến khích liệt kê trên 10 kỹ năng, nhưng mình thì ghi gần 30 vì tính cách không thể gọn gàng hơn. Đặc biệt, mình không sử dụng các gợi ý sẵn của Bizreach mà tự viết theo ngôn ngữ của riêng mình, kèm theo số năm kinh nghiệm với từng kỹ năng. Ví dụ: "kỹ năng phân tích lợi nhuận", "kỹ năng lập ngân sách 6 năm"... Nhưng nếu chỉ có 1 tháng kinh nghiệm, mình sẽ không dại gì ghi kèm số năm. Trường hợp này, mình chỉ ghi tên kỹ năng mà bỏ qua phần thời gian. Ngoài ra, mình cũng chú ý nhiều đến cách diễn đạt và sắp xếp thông tin sao cho rõ ràng, dễ hiểu. Kết quả là mình đã nhận được khá nhiều lời mời ứng tuyển từ các công ty, nhưng mình chỉ ứng tuyển và phỏng vấn ở những công ty mà mình thực sự yêu thích. 7. Viết CV và chuẩn bị phỏng vấn Khi chuyển việc, việc viết và chuẩn bị 職務履歴書 là bước rất quan trọng. Mình đã chuẩn bị hai phiên bản: Bản gốc : Đây là bản mình liệt kê đầy đủ các kinh nghiệm làm việc theo cấu trúc rõ ràng và chi tiết. Bản chính thức : Sau khi nhận được lời mời ứng tuyển, mình sẽ chỉnh sửa lại 職務履歴書 sao cho phù hợp với từng vị trí công việc cụ thể. Bản gốc (draft) Trong bản gốc, mình ghi lại toàn bộ kinh nghiệm công việc, dù là những kinh nghiệm nhiều năm hay chỉ 6 năm, mình đều viết chi tiết theo cấu trúc tiêu chuẩn (xem hình 1). Nội dung bao gồm: 業務タイトル (tiêu đề công việc), 業務目的/概要 (mục tiêu và tóm tắt công việc), 自分担当内容 (phần mình phụ trách), 成果/工夫したこと (kết quả và những sáng tạo mình đã thực hiện). Có rất nhiều mẫu để lựa chọn, nhưng không phải mẫu nào cũng phù hợp. Đôi khi việc chọn sai mẫu có thể khiến nhà tuyển dụng không hiểu rõ hết kinh nghiệm của bạn. Ví dụ như lần đầu mình chọn một mẫu không phù hợp (xem hình 2), dẫn đến việc mình trượt từ vòng loại mặc dù công ty nhỏ và vị trí kế toán không quá khó. Đó là một bài học lớn cho mình. Mình cũng nhận thấy nhiều người bạn đang trong quá trình chuyển việc mắc lỗi tương tự: chỉ đơn thuần liệt kê công việc đã làm và kết quả đạt được. Theo mình, điều quan trọng là phải miêu tả rõ ràng dự án hoặc nhóm bạn tham gia, giúp nhà tuyển dụng thấy được tầm quan trọng và quy mô công việc, từ đó nhấn mạnh vai trò của bạn trong đó. Chẳng hạn, thay vì chỉ viết "tôi tham gia kiểm thử (test user) cho dự án phát triển phần mềm kế toán của tập đoàn", mình sẽ thêm chi tiết về quy mô dự án: "Dự án lớn áp dụng cho 30 công ty con trong tập đoàn, kéo dài 10 năm, do công ty ABC phụ trách…" để PR bản thân. Dù chỉ là một test user, mình vẫn muốn nhà tuyển dụng hiểu rằng dự án đó có quy mô rất lớn và quan trọng. Bản chính thức cho từng công việc Sau khi nhận được lời mời ứng tuyển, mình sẽ điều chỉnh và hoàn thiện bản 職務履歴書 để phù hợp với yêu cầu cụ thể của từng công ty. 8. Phân tích JD (Job Description) Trước khi viết bản miêu tả kinh nghiệm làm việc 職務履歴書 cho từng vị trí ứng tuyển, việc phân tích JD (Job Description) là rất quan trọng. Mục tiêu là để hiểu rõ nhà tuyển dụng đang tìm kiếm điều gì cho vị trí đó và làm sao để điểm mạnh của mình trở nên phù hợp nhất. Thực ra, đây là cách để “PR” bản thân một cách hiệu quả, thu hút sự chú ý của nhà tuyển dụng. Mọi người đều biết rằng cần phải tập trung vào những gì nhà tuyển dụng cần, chứ không phải chỉ là “PR” những gì mình có. Tuy nhiên, điều khó khăn là không phải lúc nào cũng rõ ràng những yêu cầu cụ thể từ phía nhà tuyển dụng. Vì vậy, trước khi tìm ra những điểm mạnh để “PR”, hãy phân tích JD một cách kỹ lưỡng. Nếu bạn chuyển việc trong cùng ngành, mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn vì bạn đã có ít nhiều hiểu biết về nội dung và yêu cầu công việc. Chẳng hạn, khi Nisshin gửi JD cho vị trí tài chính tại một công ty con ở nước ngoài, mình đã phân tích các kỹ năng tài chính kế toán cụ thể cần thiết, cũng như kinh nghiệm làm việc với người bản địa và cách đảm bảo deadline khi làm việc với các quốc gia ở múi giờ khác. Từ đó, mình nhận ra điểm mạnh của mình là 6 năm kinh nghiệm làm việc với các công ty nước ngoài và tập trung vào việc “PR” kinh nghiệm quản lý ngân sách của mình trong lĩnh vực tài chính. Đối với các công ty đề nghị vị trí tư vấn viên IT liên quan đến hệ thống kế toán, tình hình lại phức tạp hơn. Khi chuyển trái ngành, mình không nắm rõ công việc cụ thể để “PR”, chỉ có những kiến thức chung về tư vấn như khả năng suy nghĩ logic và chuyên môn. Do đó, mình đã tìm hiểu thêm trên mạng về công việc này và tự suy đoán những yêu cầu bên ngoài khả năng tư duy logic, ví dụ như khả năng làm việc theo dự án và đảm bảo deadline, tùy thuộc vào vai trò trong dự án mà cần kiến thức kế toán và IT ở mức độ nào. Trong trường hợp này, mình không thể “PR” kinh nghiệm làm việc với nước ngoài hay đánh giá ngân sách như trước. Thay vào đó, mình quyết định nhấn mạnh kinh nghiệm nhỏ nhoi 2-3 tháng làm dự án phần mềm với ABC. Phân tích JD để tìm ra những điểm mạnh cần “PR” là bước quan trọng nhất trong quá trình chuyển việc. Nếu bạn chuyển trong cùng ngành, mọi thứ sẽ đơn giản hơn; còn nếu chuyển trái ngành, hãy tìm hiểu trên mạng hoặc hỏi những người có kinh nghiệm trong ngành. Thậm chí, trước buổi 面談 (phỏng vấn) với nhân sự, bạn có thể dò hỏi để chuẩn bị tốt hơn. Thông thường, sau khi được liên hệ qua Bizreach, các công ty sẽ tổ chức một buổi 面談 với nhân sự. Đây không phải là phỏng vấn chính thức mà là cơ hội để họ giải thích chi tiết về nội dung công việc và giải đáp những thắc mắc của bạn. Nếu buổi 面談 diễn ra suôn sẻ và bạn thấy thích hợp, bạn mới quyết định ứng tuyển. Trong buổi 面談 này, mình luôn hỏi nhân sự về những yêu cầu quan trọng nhất đối với ứng viên. Theo mình, bạn không nên chỉ dựa vào những điều có trong JD, vì chúng thường khá chung chung và không có điểm nhấn. Chẳng hạn, nếu trong JD ghi rõ cần ứng viên có chứng chỉ kế toán Boki 2 hoặc CPA nhưng bạn không có bất kỳ bằng cấp nào, đừng ngần ngại hỏi: "Em không có bằng cấp nào nhưng vẫn được mời phỏng vấn, vậy anh chị cần điều gì nhất ở những ứng viên ạ?" Có lần, nhân sự cho biết những chứng chỉ đó có thể học được, nhưng họ cần ứng viên có kỹ năng mềm hơn. Mình quên mất chi tiết cụ thể, nhưng chắc chắn rằng việc hỏi và tìm hiểu sâu hơn về yêu cầu sẽ giúp bạn nổi bật hơn so với các ứng viên khác. 9. Chỉnh Sửa 職務履歴書 Làm mỗi bản để nhấn mạnh điểm nhà tuyển dụng cần Sau khi phân tích JD và xác định những điểm mạnh phù hợp để “PR”, mình bắt tay vào việc chỉnh sửa 職務履歴書 dựa trên bản gốc draft. Mỗi vị trí mình ứng tuyển, mình sẽ làm một bản riêng, dù cùng chuyên ngành kế toán. Có những công ty cần kinh nghiệm làm việc với nước ngoài, trong khi có công ty lại yêu cầu kinh nghiệm phân tích. Dưới đây là một số lưu ý khi chỉnh sửa: Thời gian trình bày: Nội dung công việc vẫn được viết theo timeline như bản gốc, nhưng mình sẽ điều chỉnh dựa trên những gì mình muốn nhấn mạnh. Tùy theo từng job mà mình có thể sắp xếp theo thời gian từ xa đến gần, hoặc từ gần đến xa. Chọn lọc nội dung PR: Với những công việc mình muốn “PR”, mình giữ nguyên theo bản gốc. Còn những công việc không cần thiết, mình sẽ rút ngắn lại, giúp nhà tuyển dụng không bị quá tải và dễ dàng nhận diện kinh nghiệm mà mình muốn nhấn mạnh. Tùy chỉnh phần 得意分野 và 自己PR: Đương nhiên, phần 得意分野 (lĩnh vực sở trường) và 自己PR (giới thiệu bản thân) cần phải được điều chỉnh cho phù hợp với từng vị trí ứng tuyển. Ai cũng biết điều này, nhưng điều quan trọng hơn là phần giới thiệu sơ lược về bản thân. Mọi người nên sửa đổi theo từng vị trí để khéo léo nhấn mạnh những điểm mà mình muốn “PR”. Việc chỉnh sửa 職務履歴書 một cách tỉ mỉ sẽ giúp bạn nổi bật hơn trong mắt nhà tuyển dụng và tăng cơ hội thành công trong quá trình ứng tuyển. Kết luận Chuyển việc không phải là quá trình dễ dàng, nhưng nếu bạn biết cách phân tích bản thân, hiểu rõ yêu cầu của công việc mới và tập trung vào những điểm mạnh phù hợp, thì việc đạt được nguyện vọng sẽ trở nên khả thi hơn. Hy vọng câu chuyện của mình sẽ mang lại động lực và thông tin hữu ích cho các bạn đang trong quá trình chuyển việc. Hẹn gặp lại ở bài viết tiếp theo, nơi mình sẽ chia sẻ chi tiết về quá trình chuẩn bị phỏng vấn và cách mình vượt qua các buổi phỏng vấn khó khăn nhé! *Bài viết được biên tập lại từ bài viết gốc của tác giả Xuka Sakura trên Group Facebook: Đi làm tại Nhật VPJ

Xin chào mọi người! Chắc hẳn khi đi làm ai cũng đã từng viết qua báo cáo các loại rồi nhỉ, nhưng không biết ở đây có ai đã từng vô cùng vật vã để viết được báo cáo ngày giống em không?! ? Vượt qua được quãng thời gian mới vào công ty cũng đã quen hơn rồi, nên hôm nay em xin mạnh dạn chia sẻ đến mọi người đặc biệt là các bạn mới đi làm một số kinh nghiệm nhé.  Báo cáo công việc hàng ngày (日報) là bản tóm tắt tất cả những gì mà nhân viên đã làm được trong một ngày. Thật ra không hề có quy định bắt buộc, cụ thể nào về 日報 cho tất cả các công ty nhưng tùy thuộc vào mục đích mà người quản lý trực tiếp quyết định cho nhân viên mới viết báo cáo công việc hàng ngày. Qua đó giám sát tiến độ, hiệu suất làm việc của nhân viên mới, đưa ra nhận xét chuẩn xác cho từng trường hợp. Nó khá giống kèm việc 1-1, người quản lý theo dõi để định hướng điều chỉnh cách làm việc của nhân viên mới phù hợp với bộ phận, team cũng như định hướng phát triển lâu dài của công ty. Đó là sau này khi đã quen rồi mới suy nghĩ được như vậy thôi, còn đâu trong tuần đầu tiên thì 日報 chính xác là 日記 (nhật ký) của em đấy ạ! Em sai rồi! MỤC ĐÍCH Vâng, làm cái gì cũng cần phải có mục đích. Dù đơn giản nhưng đây thực sự là một việc khá tốn thời gian và công sức để duy trì mỗi ngày, nên cả trên cả dưới cần ngồi lại với nhau để cùng xác định mục đích chung thật tốt đẹp và rõ ràng . PHƯƠNG PHÁP Sau khi đã rõ mục đích, tiếp theo là thực hiện như thế nào. Cụ thể là trả lời cho các câu hỏi: Viết cái gì? Trình bày như thế nào? Nộp cho ai? Nộp khi nào? Người quản lý trực tiếp hay mentor chính là người đặt nền móng cho phần này. Vì suy cho cùng người đọc và ra quyết định cuối cùng của 日報 chính là quản lý trực tiếp . Thống nhất lại với nhân viên và bắt tay vào thực hiện thôi. TỰ TỔNG HỢP VÀ ĐÁNH GIÁ LẠI CÔNG VIỆC TRONG NGÀY Dù thống nhất như thế nào thì mẫu báo cáo cơ bản luôn có nội dung công việc trong ngày . Nhưng em đã nhầm việc tóm tắt nội dung công việc với việc thuật lại những công việc trong ngày, kể lại hôm nay em đã copy và đóng được 50 bộ tài liệu, nhận 10 cuộc điện thoại, gửi được 20 thư… Sau này em mới nhận ra, nội dung công việc hẳn là chỉ có nhân viên mới là mình chưa nắm kỹ thôi chứ xung quanh ai cũng rõ cả rồi.  Tóm tắt nội dung công việc em ghi ngắn gọn, đơn giản lại mà tập trung chính vào phần tự đánh giá năng lực, hiệu suất bản thân; suy nghĩ của mình về nội dung cũng như các tình huống xảy ra trong công việc . Sau này khi xem lại những trang đầu, chính người viết cũng thấy được sự trưởng thành của mình trong công việc. Thêm một yếu tố nữa, em là nhân viên người nước ngoài trong công ty Nhật. Mặc dù có thể giao tiếp nhưng cũng lắm lúc “ông nói gà bà nói vịt”, ngôn từ bay tứ tung trong không khí thì cuối ngày em lại ngồi gom lại ghi vào 日報. Nhiều lúc cấp trên em cũng té ngửa khi sáng nói A thì chiều em ghi trong báo cáo là BCDXYZ, đến giờ có lúc vẫn còn như vậy nhưng sếp chịu không chịu thì chịu thôi. DUY TRÌ VÀ ĐẠT KẾT QUẢ Duy trì là sức mạnh của thói quen. Quản lý trực tiếp, mentor vừa phải hoàn thành công việc của mình vừa đánh giá, hỗ trợ dìu dắt nhân viên cấp dưới thông qua 日報. Nghĩ đến đó thôi thì em cũng phải cố gắng nắm bắt công việc thật nhanh và thể hiện sự tiến bộ từng ngày qua báo cáo này. Đến một ngày không phải viết báo cáo công việc hàng ngày nữa thì em cũng buồn lắm, vì đã phải vật vã với nhau cả năm nay. Nhưng khi đạt được mục đích đã đề ra và kết thúc 日報 cũng là lúc nhân viên mới thành công “tốt nghiệp” khóa huấn luyện công việc 1 kèm 1, từ nay đã có thể tự hoàn thành công việc của mình. Cuối cùng, em nghĩ rằng không chỉ nhân viên mới mà với các bạn vừa chuyển bộ phận, chuyển việc, chuyển ngành sang một môi trường mới thì báo cáo 日報 cũng sẽ phát huy tác dụng.  Hy vọng chia sẻ của em phần nào đó giúp được các bạn nhân viên mới trong quá trình làm quen công việc và các anh chị quản lý, mentor cũng có thêm 1 cách khá hiệu quả để làm việc cùng các newbie nữa ạ

(*) Ở Nhật, “yankee” (ヤンキー) là từ dùng để chỉ những thiếu niên lêu lổng, phá phách. Thường những thanh niên này chỉ học tới hết cấp 2, 3. Do sự thiếu hụt về nhân lực, nhiều công ty Nhật đã và đang mở rộng cả tuyển dụng với người đã có tuổi (tuyển dụng sau khi về hưu); phụ nữ (chuyện vợ chồng cùng đi làm toàn thời gian đã trở nên phổ biến hơn, trong khi trước đây phụ nữ thường ở nhà nội trợ là chính); người nước ngoài v..v. Thêm vào đó là tuyển dụng những người chỉ có bằng cấp 2 hoặc cấp 3. Đây là câu chuyện về “Yankee internship” (dành cho các bạn mới chỉ tốt nghiệp cấp 2, cấp 3 đi kiếm việc) mà trước đây mình từng xem trong chương trình ガイアの夜明け, nay xin chia sẻ lại với mọi người nhé. Thị trường lao động tại Nhật Đi làm khi mới chỉ tốt nghiệp bậc phổ thông không phải là chuyện hiếm ở Nhật. Thị trường Nhật từng khá mở, đặc biệt trong thời kỳ bong bóng. Khi nhu cầu mở rộng các lĩnh vực kinh doanh tăng cao và nguồn cung việc làm cao hơn hẳn số người tìm việc thì tìm được việc làm là một điều khá dễ dàng. Nhưng khi thời kỳ bong bóng sụp đổ và cho đến gần đây thì để kiếm một công việc phù hợp tương đối khó. Đặc biệt với những ai tốt nghiệp phổ thông thì số lượng công việc rất ít, chủ yếu là công việc chân tay, công trường hay bảo vệ hướng dẫn chỉ đường… Công việc dạng này thường khá vất vả. Nhiều công việc kèm theo rủi ro cũng như những vấn đề xã hội, môi trường làm việc, nên không ít người muốn tìm việc khác ổn định, đỡ vất vả cũng như trang trải được cho gia đình tốt hơn. Yankee internship – một khái niệm đào tạo thực tập và tuyển dụng khá mới mẻ tại Nhật Để khai thác hiệu quả nguồn nhân lực từ những người chỉ tốt nghiệp phổ thông, một công ty đã tạo ra chương trình tư nhân đào tạo thực tập ngắn hạn dành cho các đối tượng này. Trên thực tế, những người tham gia chương trình không hẳn đều là “yankee.” Chương trình dành cho những ai tốt nghiệp trung học và muốn kiếm việc làm. Trong đó có người từng là “yankee”, thường đua xe máy nhưng đã kịp thức tỉnh khi suýt khiến bạn mình phải mất mạng trong một cuộc đua xe. Có người hoàn cảnh gia đình khó khăn, người thân đau ốm nên đành từ bỏ con đường đại học. Cũng có người do áp lực học hành thi cử, tự tử nhiều lần nhưng không thành… Công ty được thành lập bởi 1 cựu “yankee”, khi tốt nghiệp phổ thông anh muốn kiếm việc làm, nhưng phải đối mặt thực tế là số lượng việc làm cho đối tượng này lại rất ít. Không có nhiều lựa chọn, anh lập công ty để giúp mở rộng tương lai hơn cho những người giống mình. Bản thân anh đã có nhiều buổi nói chuyện chia sẻ ở các trung tâm thanh thiếu niên, trường học trên khắp nước Nhật. Một số đối tác tuyển dụng hoặc sử dụng dịch vụ của bên anh cũng là các công ty lớn có tiếng tại Nhật. Yankee internship bao gồm những gì? Quay trở lại một chút về chương trình này, khi tham gia các bạn sẽ sống chung một khu ký túc, mỗi người 1 phòng nhỏ. Mỗi ngày được phát 1000 yên tiền ăn, ai làm lĩnh vực ăn uống sẽ được miễn phí ăn uống, tiền gas điện nước wifi miễn phí. Trong thời gian thực tập, mỗi lần chốt được buổi họp với khách và chốt được hợp đồng thì sẽ được thưởng thêm cho mỗi đơn hàng. Chế độ nhìn chung khá tốt vì người làm được tham gia miễn phí, tiền chu cấp cũng được trích từ doanh thu của công ty này. Dù thế, cũng không hề đơn giản. Công việc ở đây chủ yếu là thay khách hàng làm sales qua điện thoại – hình thức này trước đây khá phổ biến ở Nhật nhưng hiện nay dần ít đi vì đa số các doanh nghiệp hoặc cửa hàng đều có đối tác quen thuộc. Một khi đã là đối tác quen thì họ sẽ rất ít khi thay đổi. Tuy vậy, nhìn chung vẫn có thể trao đổi và thuyết phục khách theo nhiều cách. Có người dễ dàng tìm được khách ngay, nhưng cũng có người dù gọi cả trăm cuộc/ ngày vẫn chẳng thể nào chốt đơn. Trong quá trình làm việc, người có kinh nghiệm sẽ trao đổi và chỉnh sửa câu từ khi nói chuyện với khách. Thay vì nói でも (nhưng mà) thì nên dùng 例えば (chẳng hạn như) và đưa ra ví dụ nếu đưa sản phẩm vào sẽ đem lại hiệu quả gì. Hay nếu khách hàng từ chối và nói không cần thì mình hỏi xem khách đang sử dụng dịch vụ gì và từ đó mới trao đổi tiếp. Sau một thời gian, các bạn sẽ đi phỏng vấn cũng như tham gia 説明会 (buổi giới thiệu) của các công ty. Sau 6 tháng thực tập có người nhận 内定 (thông báo tuyển dụng) và đi làm nhưng cũng có người rẽ theo hướng khác như tự kinh doanh. Nhìn chung điều thấy rõ nhất là sự trưởng thành trong lời nói giao tiếp của các học viên theo chương trình này. Kết Theo mình thấy, chương trình “Yankee internship” đã gợi mở ra một giải pháp khá hay cho bài toán thiếu hụt lao động của Nhật do già hóa dân số. Bên cạnh việc tự động hóa để giảm sự phụ thuộc vào con người thì giáo dục, đào tạo những nguồn nhân lực sẵn có cũng là một phương pháp hoàn toàn hiệu quả và nhân văn, lại rất bền vững.

Cấu trúc lương phổ biến của công ty Nhật Khi vào một công ty Nhật, thường mức lương của nhân viên trẻ mới vào sẽ ở mức thấp nhất. Sau đó mức lương được tăng dần đến mức cao nhất, thường là ở tuổi 45 – 55 và rồi lại giảm dần. Như vậy ta có thể thấy việc tăng lương trong công ty Nhật truyền thống là một hình curve (đường cong) cố định, bị chi phối nhiều bởi thâm niên hơn là thực lực của nhân viên . Hơn nữa, đây cũng là hình mẫu điển hình của tuyển dụng trọn đời (終身雇用), tất cả nhân viên sẽ gắn bó với công ty suốt đời.  Vì sao lại như vậy? Yếu tố lịch sử – xã hội Sau Chiến tranh Thế giới thứ Hai, nền kinh tế Nhật Bản dần phục hồi. Xã hội khi ấy vẫn còn rất khó khăn, thiếu ăn thiếu mặc. Các công ty – các tế bào lớn của xã hội, chính là các gia đình lớn, nơi mà các thành viên gia đình – các nhân viên công ty đóng góp hết mình. Ngược lại, công ty sẽ đảm bảo cho các thành viên gia đình của mình có ăn có mặc, có được một cuộc sống tốt. Ít có ai bỏ gia đình của mình rời đi, do đó hầu như không có chuyện nhảy việc trong xã hội Nhật khi ấy. Tất cả nhân viên trung thành gắn bó với một công ty đến suốt đời. Yếu tố cá thể Khi mới vào công ty, ngoài việc ít kinh nghiệm nên chưa đóng góp được nhiều, hầu hết các nhân viên trẻ đều chưa có gia đình nên chưa cần mức lương quá cao. Phần lương đó sẽ dành cho những nhân viên khác có thâm niên cao hơn, những người còn phải lo cho nhiều miệng ăn ở nhà. Gia đình Nhật thường chỉ có người chồng đi làm nuôi cả gia đình.  Do đó, càng có tuổi và càng làm việc trong công ty thì bạn sẽ được tăng lương đều vì: 1. Lên chức do có nhiều kinh nghiệm hơn. 2. Có thể có gia đình nên cần mức lương cao hơn để đảm bảo đời sống gia đình . Từ sau 55 tuổi, trừ khi lên được chức cao trong công ty, bạn sẽ đóng góp được ít hơn. Do đó mức lương lại giảm dần cho đến lúc về hưu. Chế độ lương là thông điệp từ công ty Nhật tới nhân viên Cách xây dựng bảng lương sẽ thể hiện cách nhìn của lãnh đạo về cách sử dụng nhân tài của công ty mình. Chế độ tăng lương theo thâm niên như vậy là một suy nghĩ rất phù hợp với tình hình kinh tế sau thế chiến của Nhật. Đi làm là một “hợp đồng trọn đời” (lifetime contract): các công ty có trách nhiệm đảm bảo mức sống cho nhân viên của mình, đồng thời mọi nhân viên sẽ gắn bó cả đời với công ty. Do đó, cấu trúc của việc tăng lương trong công ty Nhật cũng mang một ý nghĩa rất quan trọng đối với người lao động. Công ty muốn bạn gắn bó lâu dài trọn đời? Hay công ty muốn có nhiều người trẻ và giỏi làm lãnh đạo? Công ty nhìn nhận thực lực hơn hay thâm niên hơn?  Công ty sẽ trả lương gốc cao và tiền thưởng dựa trên hiệu suất làm việc (performance bonus) thấp hay ngược lại?  Cách xây dựng bảng lương sẽ thể hiện cách nhìn của lãnh đạo về cách sử dụng nhân tài của công ty mình. Mọi người có suy nghĩ sao về chế độ tăng lương theo thâm niên thay vì theo năng lực trong các công ty truyền thống của Nhật? Và công ty các bạn đang sử dụng mô hình gì?

1. Quá trình đi xin việc ngành IT Đầu năm 3: Quyết định đi xin việc thay vì học lên thạc sĩ. Kỳ 1 năm 3: Đi xin làm thêm ở công ty Hachi-X, một công ty startup trong lĩnh vực Công nghệ thông tin. Hè năm 3 (Tháng 8/2020): Tham gia các buổi seminar(ゼミ) của TAIYO JOB. Thông qua những buổi seminar này, mình xác định trục tìm việc (就職軸), tìm hiểu về ngành nghề (業界), tập tành viết sơ yếu lý lịch (履歴書). Tháng 8 – 9/2020: Đăng ký tài khoản trên Mynavi và Rikunabi, đăng ký đi thực tập được 3 công ty.  Qua các buổi One day intern (thực tập 1 ngày) này mình hình dung được công việc của một kỹ sư IT, đồng thời xác định được vị trí mình muốn làm là Full Stack Engineer, Data Science hoặc AI Engineer. Tháng 10/2020: Ứng tuyển(エントリ) vào công ty đầu tiên, công ty chuyên cung cấp dịch vụ về trí tuệ nhân tạo. Kết quả trượt . Tháng 11/2020 – 1/2021: Tự phân tích lý do trượt công ty đầu tiên.  Lý do: Viết CV còn chưa được tốt, chưa có thành tích gì để PR bản thân. Vì vậy, mình đã tạo một Portfolio bằng HTML, CSS, JS; tham khảo các bài viết về cách viết CV để viết CV tử tế hơn. Ngoài ra mình tìm hiểu thêm và biết đến paiza, labBase. Thời gian này mình làm nhiều bài trên paiza lên rank B, tiếp theo là đăng CV của mình lên paiza, labBase, bật chế độ Open to work. Tháng 2/2021: Thông qua paiza, labBase, mình nhận được thư mời phỏng vấn tầm 10 công ty. Trong số đó, mình thấy có hứng thú với tầm 5 công ty và đã ứng tuyển sau khi tham gia buổi trao đổi về công việc (初回面談) với bộ phận nhân sự (人事) của các công ty đó. Tháng 3 – 4/2021: Tham gia thi vòng code + phỏng vấn các công ty.  Mình trượt một vài công ty, những công ty còn lại càng vào sâu hơn thì cảm giác bất an càng nhiều. Lúc này mình cảm thấy áp lực và loay hoay tìm thêm công ty khác. Ngày 19/4/2021: Tham gia buổi phỏng vấn cuối (最終面接) của công ty GA-Technologies (nguyện vọng 1 của mình). Kết quả đậu/rớt (合否) có ngay sau buổi sáng hôm đấy. Kết quả là đỗ. Mình thở phào nhẹ nhõm và kết thúc hành trình đi xin việc tại Nhật. 2. Kinh nghiệm đi xin việc 2.1 Bắt đầu sớm là một lợi thế Không chỉ ngành IT, nhìn chung khi đi xin việc, nếu bắt đầu sớm bạn sẽ có nhiều thời gian để: Tìm hiểu công ty, ngành. Xác định công việc mình muốn làm. Hình dung công ty mình muốn làm. Chuẩn bị kỹ CV. Làm nhiều project (dự án) để PR bản thân. Vì quỹ thời gian còn nhiều nên dù có trượt vài công ty thì cũng không quá stress, mà đó cũng là cơ hội để tích lũy thêm kinh nghiệm cho sau này. 2.2 Xác định sớm mình muốn làm gì và mình muốn làm ở một công ty như thế nào? Khi tham gia phỏng vấn cùng các công ty, câu hỏi mà mình luôn luôn được hỏi là 就職軸しゅうしょくじく– những yếu tố mà bạn dùng để chọn lựa công ty. Mình xác định những điểm này khá sớm. Dưới đây là yêu cầu của mình: Có chương trình đào tạo người mới tốt. Môi trường làm việc mở, nhiều cơ hội phát triển cho người mới. Tạo nhiều cơ hội cho người trẻ trở thành lãnh đạo. Xung quanh có nhiều lập trình viên giỏi. Nội dung công việc làm về Web service, có thể xây dựng bản thân trở thành Fullstack Developer. Lương cao, có nhiều chế độ hỗ trợ cho nhân viên. Có kế hoạch mở rộng thị trường quốc tế (có chi nhánh ở Việt Nam thì càng tốt). Tất nhiên chọn được những công ty đầy đủ cả 6 point trên thì rất khó, nếu công ty nào có đủ 4/6 yếu tố thì mình cũng ứng tuyển thử. 2.3 Tích cực tự làm các project để PR bản thân Hồi mới bắt đầu xin việc, mình không hề nhận ra tầm quan trọng của việc tự làm các project. Sau khi tham gia phỏng vấn tầm 2 công ty, hầu như công ty nào cũng hỏi mình đã build được gì rồi? May mắn là mình có cơ hội nửa năm làm ở Hachi-X, cộng thêm việc tự build trang portfolio cá nhân nên mình cũng có cái để PR. Vì vậy, mình rất khuyến khích các bạn kohai đang xin việc thì nên build trang portfolio cho bản thân và tự build tầm 3 – 4 project nhỏ cho mình (làm một mình hoặc làm theo team đều được). Những project này sẽ là một điểm cộng siêu to đối với nhà tuyển dụng. Lưu ý là khi PR các project bạn đã làm thì bạn nên giải thích lý do vì sao bạn muốn làm project đó nhé. 2.4 Cày code và dùng GitHub để lưu code Vì đặc thù ngành IT nên các công ty đều muốn kiểm tra xem bạn có biết code hay không. Mình nghĩ việc xác định coding level của ứng viên cũng là một điểm quan trọng trong việc tuyển dụng. Luyện coding như thế nào? Ngoài việc chăm chỉ học các môn lập trình trên trường, các bạn nên làm thêm các bài code trên các trang luyện code như là hackerrank, paiza.jp . Mình thấy nhiều công ty Nhật có vòng đầu tiên là coding, nội dung bài code + level của nó tương đương các bài rank B trên paiza. Nhiều công ty cũng hỏi về tài khoản github của bạn để vào xem coding style và coding level của bạn. Hãy public một vài project bạn thấy tự tin để họ có thể xem được nhé. 2.5 Sử dụng đa dạng các trang đi xin việc Khi sử dụng nhiều service thì mình cũng tăng cơ hội tiếp cận các công ty, dưới đây là các service mình đã dùng: Rikunabi + Mynabi: 2 trang có lượng người dùng rất đông đảo, có nhiều công ty thuần Nhật trên đó. Mình dùng để kiếm vài công ty đi One day intern. Sau một hồi sử dụng thì mình thấy trên này nhiều công ty không phù hợp với mình. Mình thích những công ty không dùng SPI để xét tuyển, tự do về giờ làm, môi trường làm việc cởi mở, tự do về trang phục (không cần mặc suit), công ty có định hướng ra quốc tế…. Có vẻ trên Rikunabi + Mynabi mình sẽ khó tìm được công ty ưng ý nên mình đã không dùng 2 trang này nữa. paiza.jp : Trang luyện code, PR khả năng code, đăng profile bản thân lên để các nhà tuyển dụng chú ý và gửi thư mời. Qua nền tảng này có tầm 5-6 công ty gửi thư mời mình để thảo luận về công việc (面談), công ty hiện tại mình nhận lời mời làm việc (内定) cũng thông qua nền tảng này. LabBase: Cho dân rikei PR công trình nghiên cứu (学会発表), các project đã làm … Qua nền tảng này mình nhận được thư mời của tầm 4 công ty. LinkedIn: Những công ty có HR là người Việt rất hay dùng MXH này. Qua nền tảng này mình kết nối với 1 công ty. Lợi ích chung của các service này là các bạn có thể được miễn phần Coding hoặc nộp hồ sơ (エントリーシート). 2.6 Dùng Google Calendar để lưu deadline các công ty Khi xin nhiều công ty, bạn sẽ rất khó quản lý deadline. Vậy nên khi biết deadline nộp CV hay làm coding, mình khuyến khích bạn lưu lại trên Google Calendar và check lịch mỗi ngày để có sự chuẩn bị chỉnh chu hơn. Nếu quản lý không tốt, bạn trễ hạn làm coding hay nộp cv, hoặc đến lịch phỏng vấn nhưng bạn lại quên thì điều này rất không ổn (やばい…）. Bạn sẽ bị trừ điểm rất nặng trong mắt của nhà tuyển dụng. Bonus thêm là trong các buổi phỏng vấn online, bạn nên vào phòng họp trước 5-10 phút. Điều này cũng là một điểm cộng trong mắt nhà tuyển dụng. 3. Review các công ty mình đã apply 3.1 Avinton Link : https://avinton.com/careers/ Nội dung công việc: làm về các service liên quan đến AI. Các bạn có hứng thú với vị trí AI engineer hay Data Science có thể tham khảo. Đây là công ty đầu tiên mình apply, và trượt sau khi làm bài test Toán 100 câu trong thời gian 80 phút (hình thức bài thi giống SPI). 3.2 Sola Link: https://recruit.sola-air.com/ Nội dung công việc: Làm web service, làm mobile app Công ty này chế độ rất tốt, lương rất cao. Mình đã nộp hồ sơ và bị loại ngay vòng đầu tiên với lý do “Công ty chúng tôi không có vị trí nào phù hợp với bạn!?”. Đến giờ mình vẫn chưa hiểu vì sao mình trượt công ty này. 3.3 GA-technologies Link: https://www.ga-tech.co.jp/careers/students/engineer/ Nội dung công việc: công ty làm về Tech trong lĩnh vực bất động sản. Ngoài ra công ty có định hướng mở rộng ra các ngành ngân hàng hay bảo hiểm. Hiện công ty đã có chi nhánh ở Mỹ và có công ty liên kết ở Trung Quốc. Công ty có kế hoạch mở chi nhánh ở Thái Lan nhưng phải tạm hoãn vì dịch bệnh. 3 điều mình thấy hấp dẫn ở công ty: Chương trình Bootcamp đào tạo nhân viên trong vòng 1 năm trước lúc đi làm. Đỗ được chương trình này bạn sẽ được up thêm 60 man 1 năm. Môi trường làm việc của công ty rất open , nhân viên có thể chọn khung giờ làm việc trong ngày cho phù hợp bản thân (miễn đủ 8 tiếng là OK). Lương cơ bản của công ty cũng khá cao, chế độ support nhân viên cũng khá đầy đủ (xem link trên để biết thêm thông chi tiết). Ngoài ra, mình thấy quan hệ trong công ty (人間関係) cũng khá ổn . Lúc đang phỏng vấn (選考), nếu có thắc mắc gì muốn trao đổi mình có thể nhắn tin trực tiếp cho anh Sempai phụ trách review coding hay các chị HR, nếu muốn video call cũng có thể inbox rồi đặt lịch meeting. Hiện tại mình đang tham gia chương trình Bootcamp của công ty, mỗi ngày đều được sempai review code rất tận tình, mỗi tháng mình sẽ có lịch review với sempai phụ trách, với sếp bự Chief Development Officer（最高開発責任者) của công ty. Qua các buổi thảo luận này, mình đã giải quyết được những vấn đề bản thân đang gặp phải, đồng thời đề ra được những mục tiêu phát triển để trở thành một Full-stack Developer. Bạn nào muốn biết thêm về công ty này hay có dự định apply thì inbox mình, mình hứa sẽ support tận tình. 3.4 Money Forward Link : https://corp.moneyforward.com/recruit/ Nội dung công việc: công ty làm về Fintech – quản lý tiền. Công ty có nhiều app quản lý chi tiêu cá nhân trên Appstore và được review điểm khá cao. Công ty này có môi trường làm việc trẻ trung, lương cao, nội dung công việc khá thú vị. Công ty này có chi nhánh khá lớn ở TP Hồ Chí Minh, mình thấy công ty này rất ổn cho mục tiêu sau này quay về Việt Nam. Mình pass vòng coding với vòng hồ sơ, đang lúc chờ lịch phỏng vấn vòng 1 thì được nhận vào công ty GA-technologies nên mình xin hủy hồ sơ ứng tuyển (選考辞退) Điểm trừ của công ty này là HR trả lời mail rất lâu. Mình mail book lịch phỏng vấn vòng 1 mà gần 2 tuần sau bên HR mới hồi âm. 3.5 Sun Asterisk Link: https://sun-asterisk.com/recruit/ Nội dung công việc: công ty làm về DX Transform – chuyển đổi số, có các service để giúp các công ty khác trong việc chuyển đổi số. Môi trường làm việc của công ty này cũng rất tự do và thoải mái đúng kiểu mình thích. Nội dung công việc cũng rất OK, bạn có thể thử thách mình ở nhiều mảng như AI, IoT hay Web developer. Ngoài ra, công ty có chi nhánh rất to ở Việt Nam nên rất ổn cho mục tiêu sau này quay về Việt Nam của mình. Mình biết đến công ty thông qua LinkedIn, chị HR tên Thanh của công ty đã inbox mình để trao đổi về công việc. Mình pass vòng hồ sơ, đang lúc chờ lịch phỏng vấn vòng 1 thì nhận được offer của công ty GA-technologies nên mình xin hủy hồ sơ ứng tuyển. Bonus: Những công ty mình rất thích nhưng do biết đến những công ty đó khá muộn nên mình không kịp apply. 3.6 Cookpad Link : https://info.cookpad.com/careers/new-graduates/ Công ty này chắc bạn đã từng nghe qua rồi, công ty này làm Tech service trong việc chia sẻ công thức nấu ăn. Ngoài ra công ty này có nhiều service khác về siêu thị online (ネットスーパー) Mình là một đứa khá cuồng việc nấu nướng nên thấy công ty này là mình mê luôn. 3.7 カカクコム Link : https://kakaku.com/info/recruit/job/graduate.html Công ty có nhiều service hay ho như 購買支援サイト 価格.com , レストラン検索・予約サイト 食べログ, 求人情報の一括検索サイト 求人ボックス…vào công ty này chắc được động tay vào nhiều mảng lắm! 3.8 Visional Link : https://newgrads.visional.inc/ Công ty này cũng làm về DX – chuyển đổi số. Điều hấp dẫn mình là công ty này lương rất cao (600man/năm) cho người mới ra trường! Môi trường làm việc của công ty cũng rất OK. 3.9 Sansan Link : https://jp.corp-sansan.com/newgrads/ Công ty này nổi tiếng về service matching business dựa vào app quản lý danh thiếp, ngoài ra công ty cũng đang triển khai các service khác trong lĩnh vực chuyển đổi số. 4. Lời kết Hy vọng bài viết này có ích cho các bạn đang đi xin việc. Nếu có thắc mắc gì các bạn có thể inbox cho mình, mình sẽ hỗ trợ các bạn. Link bài viết trên blog cá nhân -> https://toyohashi.github.io/find-job/

LỜI MỞ ĐẦU Năm ngoái, mình tình cờ xem một video của Ray Dalio trên YouTube – một nhà đầu tư nổi tiếng của Mỹ. Trong đó, ông chia sẻ rằng bí quyết thành công của mình xoay quanh việc thiết lập các principles  (nguyên tắc, 原則) trong cuộc sống và công việc. Điều này đã để lại ấn tượng mạnh mẽ và khiến mình suy nghĩ về những nguyên tắc mà mình đã áp dụng trong việc ra quyết định từ trước đến nay, cũng như cách mình sẽ tiếp tục dùng chúng để đưa ra những quyết định trong tương lai. Mình tin rằng những principles này có thể hữu ích cho những bạn, đặc biệt là kohai  (hậu bối), có hoàn cảnh tương tự mình: người nước ngoài làm việc tại Nhật, đang làm trái ngành học, v.v. Chính vì vậy, mình quyết định viết bài chia sẻ về các nguyên tắc này, với mong muốn chúng sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho mọi người. Một chút thông tin về bản thân để các bạn có thêm bối cảnh khi đọc những chia sẻ tiếp theo. Hiện tại mình đang làm việc về AI tại Google Japan. Điều thú vị là mình không có nền tảng về IT – từ cấp 3 đến đại học, mình học Vật lý. Sau khi tốt nghiệp, mình làm quản lý tư vấn (management consulting) tại công ty SigmaXYZ, và sau 1,5 năm, mình chuyển sang làm kỹ sư IT tại Recruit. Mình đến Nhật vào năm 2007, học tiếng tại Osaka trong một năm, sau đó theo học đại học tại Đại học Tokyo trong bốn năm. Các nguyên tắc mình áp dụng đã giúp mình xây dựng được sự nghiệp tương đối ổn định, cho phép mình làm những công việc yêu thích và theo đuổi đam mê. Hy vọng rằng những nguyên tắc này cũng có thể mang lại lợi ích cho các bạn. Principle 1: Có Chính Kiến - Have Your Own Opinions Nguyên tắc đầu tiên và cũng là quan trọng nhất trong sự nghiệp của mình tại Nhật chính là: luôn có chính kiến và quan điểm riêng , không làm gì chỉ vì người khác nói nó tốt. Mình sẽ kể hai câu chuyện để minh họa. Câu chuyện 1: Quyết định học thạc sĩ hay đi làm Hồi năm 4 đại học, mình đứng trước một quyết định quan trọng: học tiếp lên thạc sĩ hay đi làm luôn. Khi đó mình đã thi đỗ vào thạc sĩ tại Todai, sẽ được nhận tiếp học bổng MEXT để đi học thêm 2 năm thạc sĩ. Các bạn cùng khoa năm đó gần 100 người thì ngoài mình ra đều học lên thạc sĩ. Gia đình, giáo sư trên lab và 99% những người mình hỏi xin ý kiến đều bảo là mình nên đi học: có học bổng rồi học thêm 2 năm nữa chỉ có lợi thôi chứ có mất gì đâu? Tuy nhiên sau nhiều trăn trở thì mình đã quyết định đi làm luôn vì sau gần 1 năm làm trên lab, mình nhận ra mình không hề thích việc nghiên cứu mà muốn làm những công việc mang tính ứng dụng, tạo ra giá trị trực tiếp cho nhiều người. Bởi vậy mình đã chọn đi làm management consulting với mong muốn được học thêm về business và tiếp xúc với nhiều ngành nghề khác nhau. Nhờ có quyết định này mà mình đã tiết kiệm được 2 năm quý giá trong lúc còn trẻ, dễ dàng học kiến thức mới những lĩnh vực mới. Nếu mình lựa chọn đi học lên thạc sĩ như được khuyên thì 2 năm đó có lẽ mình đã ngồi mài đũng quần trong phòng thí nghiệm, tự hỏi bản thân là mình đang làm cái gì. Câu chuyện 2: Chuyển từ tư vấn quản lý sang IT engineer Vào năm 2013, khi đó mình đi làm ở công ty consulting SigmaXYZ được gần 1 năm rưỡi và quyết định chuyển việc sang làm IT engineer. SigmaXYZ là môi trường rất tốt và mình cũng đã nhận được sự công nhận từ phía công ty (ví dụ: performance review kỳ đầu tiên được cao nhất trong các 同期, được lên pamphlet tuyển dụng của công ty). Tuy nhiên lúc đó mình nhận ra một cơ hội lớn hơn trong ngành IT: management consulting đã tạo ra cách mạng trong những năm 1980-2000 bằng việc đưa khoa học vào cách vận hành công ty. Tuy nhiên internet và IT mới chính là nguồn gốc của cuộc cách mạng tiếp theo, thay đổi hoàn toàn cách doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cho khách hàng, đồng thời tạo ra những business model mới. Mình muốn đón con sóng IT đó nên muốn chuyển sang 1 công ty làm IT product là Recruit để học thêm về cách xây dựng sản phẩm dựa trên IT. Hồi đó trong những người mình hỏi thì trên 90% khuyên nên ở lại công ty cũ, vì ở Nhật rất kỳ thị những người chuyển việc. Khi nhảy việc nhiều sẽ ảnh hưởng đến việc phát triển sự nghiệp sau này. Tuy nhiên đến thời điểm này thì mình đã có thể khẳng định được đó là lựa chọn đúng: các công ty công nghệ GAFA đã trở thành những công ty có giá trị vốn hoá lớn nhất thế giới, còn mình cũng nhờ đón được đúng trend nên đã có được công việc như mình mong muốn. Thông qua 2 câu chuyện này, mình muốn nói rằng khi bạn có những suy nghĩ khác với số đông, thì một điều hiển nhiên là số đông sẽ không đồng thuận với bạn. Thậm chí những người thân thiết của bạn cũng sẽ phản đối. Khi đó, hãy tự đặt các câu hỏi “tại sao” nhiều lần đối với những lựa chọn của bạn, và khi bạn trả lời được những câu hỏi đó, và tự cảm thấy hài lòng với câu trả lời của mình, thì hãy mạnh dạn đi theo con đường mà mình chọn. Ngược lại nếu bạn sống dựa trên những quyết định mà người khác nói cho bạn, thì rồi đến một lúc bạn có thể sẽ lạc lối, không biết mình đang làm việc này để làm gì, và muốn gì trong tương lai. Nhật Bản là đất nước có rất nhiều khuôn phép xã hội, nên một cách tự nhiên thì người nước ngoài ở Nhật như chúng ta cũng sẽ tuân thủ theo những định kiến đó vì “người nước ngoài thì làm sao hiểu Nhật bằng người Nhật”. Thế nhưng hãy dừng lại một chút, và nghĩ xem tại sao bạn lại làm như vậy, và hãy chỉ làm khi bạn đã hiểu tại sao. Nghĩ nhiều thì cũng sẽ rất mệt đó, nhưng nó sẽ mang lại nhiều lợi ích sau này Principle 2: Làm Việc Chăm Chỉ - Work Hard Hồi nhỏ đi học chắc hẳn phần lớn chúng ta đã được nghe bố mẹ, thầy cô ra rả vào đầu phải “chăm học”, “chăm làm” mới khá được. Rồi khi đi làm ở Nhật, nơi việc về trước sếp là một điều tối kỵ, và ánh đèn công sở sáng đến nửa đêm là chuyện hiển nhiên, thì nếu nghe mình nói thêm về việc phải “làm việc chăm chỉ” thì cũng chả có ích gì cho bạn phải không? Vâng, thế nhưng cái “work hard” mà mình muốn chia sẻ không phải là “work long hour”. Mình tạm chia nó thành 3 mục nhỏ như sau: Deliver 120% Wear many hats Improve efficiency DELIVER 120%  Đừng chỉ hoàn thành công việc được giao. Hãy làm để đạt ít nhất 120% kỳ vọng của sếp. Mình sẽ kể cho các bạn 1 ví dụ cụ thể nhé. Hồi mình mới tốt nghiệp và đang trong giai đoạn thực tập 新卒研修 tại một công ty consulting, một trong những nội dung training là học lập trình Java trong vòng 1 tuần. Điều kiện hoàn thành phần training này là phải giải xong 4 bài tập lập trình. Ai xong bài nào thì giáo viên sẽ review xem đã đạt yêu cầu chưa. Sau ngày training đầu tiên và nhận bài tập về, mình thức luôn đến 4h sáng để hoàn thành cả 4 bài tập của cả phần training đó và sáng hôm sau nộp bài luôn, trong khi thời hạn nộp bài còn tận đến cuối tuần. Thời gian còn lại mình dùng để làm tutor cho các bạn cùng khóa (同期) gặp khó khăn khi giải các bài tập này, và được assign sớm vào project tiếp theo. Trong trường hợp này, yêu cầu của công ty đối với mình chỉ là hoàn thành phần training đúng hạn. Tuy nhiên, mình đã áp dụng principle trên và đặt ra mục tiêu là phải deliver sớm, cộng thêm vượt trên kỳ vọng bằng việc đi dạy cho các bạn cùng năm. Giá trị lớn nhất của việc deliver 120% đó là bạn sẽ nổi bật lên trong đám đông. Trong trường hợp mình, các partner và principal (=sếp to trong consulting) phụ trách tuyển dụng cho team họ đều theo dõi sát sao quá trình training để tuyển quân. Thế nên nhờ việc nổi bật so với những bạn cùng năm giúp mình được các sếp to để ý đến, và tạo cơ hội thuận lợi khi được assign project sau này. WEAR MANY HATS Đừng chỉ hoàn thành việc của mình. Hãy nghĩ xem bạn có thể nhận thêm được việc gì khác nữa. Hồi đi làm software engineer ở Recruit, yêu cầu của đối với engineer chỉ là viết code đúng tiến độ project và không có bug. Tuy nhiên mình luôn tìm xem có những project nào khác đang gặp vấn đề kỹ thuật khó và nhảy vào xung phong giải quyết giúp. Ví dụ hồi đó bên SUUMO (trang tìm nhà, thuê nhà lớn số 1 ở Nhật) có 1 dự án phát miễn phí vài nghìn kính xem VR cùng với tạp chí SUUMO để khách hàng có thể xem nhà qua app mà không cần đến tận nơi. MÌnh mặc dù không làm trong team SUUMO nhưng đã xung phong build prototype (lại là thức đêm làm vì ban ngày vẫn phải chạy project chính ), và deliver thành công dự án này. Dự án sau đó được nhận giải innovation của toàn tập đoàn Recruit (nhưng lúc đó mình nghỉ Recruit rồi nên cũng không xơ múi được gì). Việc nhận thêm những công việc không phải của mình sẽ giúp các bạn có được những kỹ năng, góc nhìn mà những người chỉ có làm việc được giao không thể nào có được. Ví dụ, các bạn software engineer đừng chỉ ngồi code xong phần việc được giao, mà hãy nghĩ xem sản phẩm mình làm có thể cải thiện được gì và đề xuất với product owner/ project manager. Từ đó các bạn có được mạng lưới quan hệ rộng hơn trong công ty, và khi có những dự án thú vị, công việc thú vị người ta sẽ tự tìm đến bạn. Một “tác dụng phụ” thú vị khi chủ động lấy thêm việc về đó là sếp hoặc sempai sẽ thấy họ không cần phải nghĩ việc cho bạn làm. Thế nên bạn có thể chủ động lấy những công việc mình thích về làm, và chủ động tránh những thứ không thích. Ví dụ như suốt thời mới đi làm (新人), mình không bao giờ phải tổ chức một cái nomikai nào cả. Sếp và sempai thấy mình đủ bận rồi nên sẽ giao mấy việc này cho mấy bạn 新人 khác vì như thế họ sẽ đỡ phải “nghĩ việc” cho các bạn đó . IMPROVE EFFICIENCY Đừng chỉ hoàn thành công việc. Hãy nghĩ xem lần sau bạn có thể làm sao để hiệu quả hơn. Phần lớn công việc của chúng ta sẽ có sự lặp lại. Đặc biệt là với các bạn mới đi làm, hiếm khi nào bạn chỉ làm 1 task đúng một lần, mà sau này sẽ phải làm những task tương tự nhiều lần nữa. Bởi vậy mỗi khi làm xong 1 task được giao, các bạn hãy nghĩ lại xem nếu làm lại thì các bạn sẽ làm sao để nó hiệu quả hơn, tốn ít thời gian hơn. Principle 3: Làm việc thông minh - Work Smart Cho dù bạn có chăm đến đâu, sức khỏe phi phàm đến đâu thì thời gian của chúng ta cũng chỉ có 24h/ngày, và ngoài làm việc ra thì còn rất nhiều thứ quan trọng khác chúng ta cần dành thời gian. Bởi vậy việc tăng hiệu quả làm việc và tạo ra nhiều impact hơn trong cùng một thời gian làm việc sẽ đóng vai trò sống còn trong việc phát triển sự nghiệp khi các bạn đi làm trên 5 năm. Hẹn gặp lại các bạn trong bài viết lần sau.

Table of Content Background của tác giả 5 điểm đánh giá ứng viên 1. Hard skills – kinh nghiệm làm việc nổi bật của bạn là gì? 2. Lý do nghỉ việc ở mỗi công ty có hợp lý không? 3. Hãy tự đánh giá các kĩ năng chính, điểm mạnh, điểm yếu và sở thích của bản thân. 4. Bạn muốn tìm công việc như thế nào? 5. Kĩ năng mềm & tính cách Kết Background của tác giả "Xin chào mọi người. Mình tên là Diệp, qua Nhật chính thức từ năm 2018.  Mình đang làm việc trong một công ty săn tìm nhân sự cao cấp (Executive Search) ở Ginza được hơn 2 năm, chuyên hỗ trợ các công ty nước ngoài ở Nhật săn tìm lãnh đạo mảng Nhân sự (HR) và Tài chính (Finance, Accounting). Hoạt động chính của mình trong nghề là liên lạc và trò chuyện với các bác lãnh đạo level APAC và Japan, phần lớn là General Manager, Head of HR, Head of Finance, HR Business Partner… để hiểu thêm về tình hình kinh doanh và chiến lược nhân sự của họ. Từ đó, nếu họ có nhu cầu tuyển dụng, hoặc điều chỉnh hình ảnh thương hiệu (Employer Branding), etc… thì mình có thể thảo luận những dịch vụ phù hợp đáp ứng nhu cầu đó. Bên cạnh đó, mình cũng được trò chuyện với rất nhiều người làm trong mảng tài chính, nhân sự (thi thoảng cả những mảng khác) để hiểu về hoàn cảnh, nhu cầu cá nhân của họ, và hỗ trợ họ trong suốt quá trình từ nộp hồ sơ, phỏng vấn tới chốt offer, on boarding nếu có cơ hội phù hợp. Hôm nay mình muốn chia sẻ sơ lược khi mình gặp ứng viên thì mình thường đánh giá họ ở những điểm nào, hi vọng sẽ hữu ích khi các bạn đang trong quá trình tìm việc và muốn làm việc với recruiter một cách có hiệu quả hơn. Ở bài sau mình sẽ chia sẻ cho các bạn recruiter một số tips của mình để thành công trong nghề nhé.  5 điểm đánh giá ứng viên khi phỏng vấn xin việc tại Nhật  Không chỉ phỏng vấn xin việc tại Nhật, mà các công ty nói chung. Có thể điểm qua là các công ty hàng đầu sẽ đều muốn chọn người nói năng mạch lạc, logic, có thái độ tích cực, can-do attitude, cởi mở trong suy nghĩ, biết lắng nghe và giao tiếp lịch sự, tôn trọng khi người khác làm lãnh đạo. 1. Hard skills – kinh nghiệm làm việc nổi bật của bạn là gì?     Mình sẽ hỏi ứng viên về thành tích của họ, ví dụ một project nổi bật hoặc khó ở mỗi công ty mà họ đã từng làm. Trong đó, họ báo cáo công việc cho ai, có quản lý team không, nhiệm vụ chính của họ là gì. Dựa vào câu chuyện mà họ kể và cách họ kể, mình có thể hiểu được scope of work (quy mô công việc), level of seniority (vị trí trong công ty), cách suy nghĩ, cách làm việc với người khác, và sự tự tin/tiềm năng của họ.  Tuy nhiên, rất khó để recruiter đánh giá hard skills của ứng viên vì recruiter không làm công việc đó, thế nên ở đây mình không đánh giá trình độ chuyên môn mà đánh giá việc ứng viên chọn trải nghiệm nào để kể và khả năng truyền đạt của họ. Cá nhân mình hay dùng cái này để trao đổi về hồ sơ ứng viên khi nói chuyện với các công ty. 2. Lý do nghỉ việc ở mỗi công ty có hợp lý không? Hầu hết các công ty đều muốn biết về điểm này ở ứng viên. Lý do hợp lý thường là vì hoàn cảnh gia đình, vì công ty tái cơ cấu, vì đã ở công ty đủ lâu, đóng góp đủ và công việc mới sẽ mang lại nhiều giá trị cho sự nghiệp hơn…    Mình thường muốn hỏi kĩ câu này để xem ứng viên có vấn đề gì không , ví dụ có phải họ bị sa thải vì năng lực hay kĩ năng giao tiếp kém, hay bản thân họ không suy nghĩ chín chắn nên cứ chọn những công việc khiến họ không happy. Vậy nên, các bạn hãy suy nghĩ kĩ về lý do thực sự khi quyết định nghỉ việc, và chuẩn bị câu trả lời logic cho nó khi được công ty hay recruiter hỏi. 3. Hãy tự đánh giá các kĩ năng chính, điểm mạnh, điểm yếu và sở thích của bản thân.   Thi thoảng mình thích đối chiếu đánh giá của mình với phần ứng viên tự đánh giá xem có lệch nhau quá không. Một số ứng viên chưa có hiểu rõ bản thân ở một số điểm, và mình có thể giúp feedback cho họ. Ngoài ra phần này giúp mình hiểu cá tính của ứng viên để gợi ý môi trường phù hợp. 4. Bạn muốn tìm công việc như thế nào? Thường thì tiêu chuẩn về công việc sẽ bao gồm: Vị trí nào? Thích đóng góp/ challenge mảng nào, thích giải quyết loại vấn đề gì, vị trí này có thể hỗ trợ sự nghiệp của họ thế nào kiểu thăng tiến hay đi nước ngoài… Công ty gì ? Ngành gì, công ty to hay bé, văn hoá thế nào… Địa điểm làm việc Mức lương hiện tại Mức lương mong muốn Hoàn cảnh gia đình có gì đặc biệt, ví dụ có con nhỏ cần về nhà sớm etc… Một phần, những priorities này là guideline để mình giúp họ. Phần khác là để xem họ có thực tế hay không, và mình có thể tư vấn thêm một số ý tưởng khác không. 5. Kĩ năng mềm & tính cách  Mình đánh giá soft skills và tính cách của họ thông qua cả cuộc nói chuyện. Mỗi người một tính, mình không đánh giá họ là người tốt hay xấu mà chỉ xem họ có đủ điều kiện để mình hợp tác, và giúp họ bây giờ hoặc sau này không thôi. Có thể điểm qua là các công ty hàng đầu sẽ đều muốn chọn người nói năng mạch lạc, logic, có thái độ tích cực, can-do attitude, cởi mở trong suy nghĩ, biết lắng nghe và giao tiếp lịch sự, tôn trọng khi người khác làm lãnh đạo. Ngoài việc hỏi ứng viên trực tiếp, mình rất thích lấy reference check về một người nào đó từ người khác khi có thể (thị trường vòng quanh thực ra cũng nhỏ). Kết   Rút lại ở chủ đề này là ở thời điểm nào cũng thế, đặc biệt khi muốn chuyển việc hoặc khi tìm hiểu thị trường việc làm, sẽ rất có lợi nếu bạn tự nhìn lại và hiểu rõ bản thân. Khi nói chuyện với ứng viên thì mình muốn hiểu người đó. Hiểu không chỉ là kĩ năng cứng/mềm, mà cả cá tính, khả năng, sở thích, hoàn cảnh cá nhân, và tiềm năng của họ. Mình nhận ra ứng viên càng hiểu bản thân bao nhiêu thì họ sẽ có phong thái, cách diễn đạt giúp cho recruiter hiểu/ có thể giúp đỡ họ dễ dàng bấy nhiêu. Bạn là người thế nào, có giá trị gì, bạn đã/ đang/ muốn làm gì và tại sao lại như thế. Trong mỗi việc bạn làm nên có tối thiểu 1 thành tích nào đó khiến bả thân thấy hài lòng. Hãy rèn luyện cách diễn đạt gãy gọn, mạch lạc, dễ hiểu. Nên đối xử tử tế, để lại ấn tượng đẹp với mọi người xung quanh (kể cả không thích ai thì cố gắng điều tiết cách nói chuyện, tránh bị tiếng không lành đồn xa…). Những điều này sẽ giúp ích nhiều cho bạn khi đang làm việc cũng như khi muốn chuyển việc.

Vì là lần đầu làm hồ sơ nên mình cũng rất bối rối, cũng phải gọi điện hỏi bạn bè và tự mày mò trên Google, Facebook để tìm thông tin. Lúc tìm thông tin, đa số mình thấy mọi người nói những người trẻ 9X và độc thân (chưa kết hôn – nghĩa là không ràng buộc hôn nhân ở Việt Nam) rất khó xin được visa. Thậm chí những người có tài chính (chức vụ cao, sở hữu tài sản khối lượng lớn, hộ chiếu đẹp – đã đi du lịch nhiều nước) vẫn trượt đều đều… Những điều mình chia sẻ dưới đây là những tổng hợp có tính logic để đậu được visa sau đó là quá trình mình xin visa cho các bạn dễ hiểu nhé. Loại Visa Loại visa mình xin là B1/B2 đi du lịch.  Mục đích Đầu tiên là với mục đích đi Mỹ, mình đã rất băn khoăn giữa Business hay Travel. Vì sang Mỹ do tính chất công việc part-time phiên dịch Anh – Nhật, ban đầu mình chọn B1/B2 nhưng đến phút chót lại chọn B1. Theo những thông tin mình tìm hiểu được thì B1/B2 có phạm vi rộng hơn bao gồm cả Business và Travel, còn B1 sẽ bị hạn chế chỉ trong Business. Nên mình nghĩ để an toàn mọi người cứ nên chọn B1/B2 nhé. Dù lúc đăng ký chọn B1 nhưng lúc nhận visa của mình vẫn là B1/B2. Đăng ký online Tiếp theo đó là vào trang đăng ký online của đại sứ quán Mỹ theo đường link sau. https://ceac.state.gov/GenNIV/Default.aspx Để tránh nhầm lẫn mình cứ chọn ngôn ngữ tiếng Việt thôi, không chọn tiếng Nhật. Lúc điền thông tin, các bạn nhớ xem kỹ các mẫu điền sẵn trên mạng trước để tránh nhầm vị trí họ và tên. Cố gắng điền đầy đủ mọi thông tin có thể . Theo mình, không cần điền tên hãng máy bay, giờ bay, chuyến bay trước. Nếu đặt vé máy bay trước mà trượt visa thì có phải lại mất công hủy vé, tốn rất nhiều thời gian và tiền bạc đúng không nào? Thông tin quan trọng cần điền là địa điểm, lịch trình của mình khi ở Mỹ . Thời gian điền khá lâu mà để bảo mật thông tin cứ 20 phút trang web lại tự out ra 1 lần nên các bạn lưu ý nhớ ID, password đăng nhập và làm đến đâu lưu lại luôn đến đó tránh trường hợp phải mất công điền lại từ đầu. Liệu bạn có quay trở lại Việt Nam? Nhân viên của đại sứ quán Mỹ vô cùng để ý và lưu tâm đến việc liệu bạn có quay trở lại Việt Nam (trường hợp của mình là Nhật) không? Có nhiều trường hợp trốn ở lại bên đó mà, nên họ sẽ hỏi nhiều về sự ràng buộc khiến bạn cần phải quay trở về. Trường hợp của mình là đi Mỹ tháng 1 nhưng tháng 3 mới tốt nghiệp nên chắc chắn mình phải quay lại Nhật để hoàn thành chương trình học. Tài chính Tiếp đó là vấn đề tài chính, bạn có nhiều tiền đi Mỹ không ? Về điểm này, trong quá trình nộp hồ sơ chúng ta cũng cần phải nộp chứng minh tài chính (sổ ngân hàng có số dư). Trường hợp của mình do đi cùng công ty, được công ty chi trả toàn bộ chi phí nên khi bị hỏi, mình đã trả lời “Tất nhiên là em có, nhưng giám đốc trả tiền hết cho em rồi ”. Thực ra mình chẳng có nhiều đâu, nhìn vào sổ ngân hàng của mình cũng biết, khi ấy mình vẫn là du học sinh mà. Nhưng quan trọng lúc đó bạn phải thật tự tin và thần thái như một rich kid :))) Bởi lẽ một trong những lý do lớn bị từ chối visa Mỹ chính là vấn đề tài chính đó. Lịch sử du lịch Bạn đã có kinh nghiệm đi bao nhiêu nước rồi? Thấy bảo càng nhiều càng tốt nhưng hộ chiếu mình có mỗi đi Singapore và Nhật thôi. Ảnh thẻ Tiếp nữa là vấn đề ảnh đăng ký online và ảnh thật khi nộp hồ sơ phỏng vấn. Lúc up ảnh online mặc dù được yêu cầu ảnh gần nhất (chụp trong vòng 6 tháng) nhưng mình vẫn nộp ảnh cũ cách đó 2 năm. Tất nhiên sau đó mình có chụp lại ảnh mới để nộp hồ sơ offline nhưng xấu quá. Bạn nào ở Nhật chụp ảnh ở máy chụp ảnh tự động của Nhật chắc biết điều này. Nên mình quyết định nộp ảnh cũ cách đây 2 năm giống ảnh mình đã đăng ký online. Tuy nhiên lúc nộp hồ sơ trực tiếp tại đại sứ quán, nhân viên người Nhật trong đó đã yêu cầu mình chụp lại và gửi luôn cho họ lúc đó. Do họ nhìn ảnh giống hệt với ảnh trên 在留カード của mình. Thật may mắn là ngay trong đại sứ quán có máy chụp tự động さすが日本ですね Giá 1000 yên cho 1 lần chụp, nên các bạn đừng lo vấn đề này nhé. Lưu ý khi chụp cần vén tóc qua tai để nhìn rõ mặt là ok. Lệ phí Sau khi điền đầy đủ thông tin online, các bạn cần phải đóng lệ phí để hoàn thành đơn và tự hẹn ngày phỏng vấn . Ở Việt Nam hình như là mang tiền trực tiếp đến đóng, còn ở Nhật mình thanh toán qua thẻ Visa, tính ra hết khoảng 18400 yên đó. Rất tiện lợi. Hồ sơ phỏng vấn Khi đi phỏng vấn, tự mình là người sắp xếp hồ sơ. Mình sẽ liệt kê các tài liệu dưới đây cho trường hợp mình là du học sinh nhé. Hồ sơ cả bằng tiếng Nhật và Anh. Nhưng mình cũng nghe nói không nhất thiết tất cả hồ sơ phải có tiếng anh đính kèm , nhiều người mất rất nhiều phí để biên dịch giấy tờ. Nhưng quan điểm cá nhân mình có vẫn hơn không, mà để không mất phí thì mình có thể tự dịch. 1. Bảng điểm tại trường đang học Mình xin bảng tiếng Anh – học cao học bên Nhật. 2. Giấy mời đi Mỹ Letter Invitation Đoàn mình lúc đó toàn người Nhật, người Ý, duy nhất mình là người Việt Nam và chỉ có mỗi mình cần visa. Mình đã yêu cầu giám đốc viết riêng thư mời cho mình, trong đó ghi rõ đi Mỹ với mục đích gì, tham gia sự kiện gì, tên các thành viên trong nhóm, nhiệm vụ của mình trong chuyến đi lần này và quan trọng nhất mình bảo giám đốc viết toàn bộ chi phí của chuyến đi do công ty chi trả – để trả lời câu hỏi về vấn đề tài chính. 3. Hợp đồng làm thêm của mình với công ty Labour Contract 4. Profile của công ty 会社のパンフレット Để nhân viên đại sứ quán có thể biết về công ty mình là công ty gì. 5. Giấy in vé máy bay online đã đặt, địa chỉ khách sạn ở San Francisco mình sẽ ở 6. Lịch trình  Ghi rõ theo từng ngày như ngày đi, ngày về, các ngày ở Mỹ sẽ làm gì, ở đâu… 7. Hộ chiếu gốc, thẻ 在留カード gốc  Nhưng vẫn cần bản sao hộ chiếu (tất cả các trang), bản sao thẻ 在留カード, bản sao sổ ngân hàng nhé. Để chứng minh tài chính, lưu ý là sổ ngân hàng của mình có in rõ tên công ty mình làm thêm chuyển lương đều hàng tháng vào tài khoản của mình nhé. 8. Giấy đăng ký lịch hẹn appointment confirmation Sau khi hoàn thành đăng ký online và thanh toán lệ phí, người ta sẽ gửi vào email cá nhân cho các bạn. 9. Giấy khám sức khỏe  Mình không rõ có bắt buộc không, nhưng mình có sẵn nên cứ nộp. Phỏng vấn Khi đến đại sứ quán Mỹ ở Tokyo, mình thấy một không khí vô cùng nghiêm trang nhưng phòng cảnh thì thật hữu tình. Có rất nhiều cảnh sát đứng ngoài, họ sẽ hỏi bạn đi đâu, cho bạn vào nhưng ngay sau đó nói trong bộ đàm rằng cô gái… có đặc điểm… đang đi vào. Các bạn nên đến sớm trước lịch hẹn 30 phút (mình đi sớm quá nên vào rồi lại ra ngoài uống cafe đợi), tối giản hành lý (mình đã phải gửi đồ ở locker trong ga tàu gần đó nhất) nhé. Điện thoại vẫn được mang vào nhưng sẽ được yêu cầu để chế độ không bật bluetooth. Qua phần kiểm tra hành lý và gửi đồ, bạn sẽ được vào trong xếp hàng, sau đó mở sẵn hộ chiếu để họ dán mã code (là một tờ giấy trắng dán trực tiếp lên bìa hộ chiếu có ghi sẵn tên và mã code của mình). Khi vào trong phòng chờ, các bạn hoàn toàn có thể bắt wifi free trong đó, xem ti vi hay nói chuyện phiếm với mọi người. Nói vậy thôi chứ trò chuyện nhưng đừng quên để ý bảng điện tử trên quầy nhân viên, họ sẽ đọc mã số đợi của bạn (xuất hiện trên bảng điện tử). Khi đó sẽ lần lượt làm các việc: nộp bộ hồ sơ giấy gốc (lúc đó mình nói tiếng Nhật với nhân viên người Nhật), lấy dấu vân tay (nói tiếng Anh ) và cuối cùng đợi phỏng vấn (interview in English). Phần này có lẽ nhiều người quan tâm, mình không biết có đúng không, nhưng trên mạng nói lúc chúng ta nộp hồ sơ online thì 80% nhân viên đại sứ quán đã quyết định mình đỗ hay trượt rồi chứ không phải phụ thuộc vào lúc phỏng vấn . Anyway, mình làm hết sức có thể, cố tỏ ra vui vẻ, thoải mái nhưng hôm đó chẳng hiểu sao gặp 1 anh Mỹ da đen rất lạnh lùng nên mình cũng mất hứng, mặt cũng lạnh tanh luôn :)) Anh ta lướt qua hồ sơ của mình, hỏi những câu hỏi sau: Q1: Tại sao em đi Mỹ? A1: Em đi vì business. Q2: Em đi vì business? A2: Thực ra em vẫn là học sinh, đây là part-time của em, em phiên dịch Nhật – Anh. Q3: Bao giờ em tốt nghiệp? A3: Tháng 3 năm 2019. Q4: Em có tiền không? A4: Em có, nhưng giám đốc em trả hết cho em mà. Em không cần quan tâm vấn đề tài chính. Em đi theo đoàn. Q5: Em đi theo đoàn à? A5: Vâng, với người Nhật và Ý. Q6: Em đi bao lâu? Đi đâu? A6: Em đi San Francisco, đi từ ngày …. đến ngày …. Q7: Ok. Chúng tôi sẽ gửi kết quả cho em trong vòng 1-2 tuần nhé . A7: Cám ơn anh – Và lúc đó mình mới nở được nụ cười. Sau đó anh ta giữ lại bộ hồ sơ trong đó có hộ chiếu gốc của mình. Cuộc phỏng vấn chóng vánh diễn ra chưa đến 5 phút làm lúc ra về rồi mình vẫn cứ ngồi dưới gốc cây gần đó ngây người ra mãi rồi lấy điện thoại lên mạng đọc xem thông tin. Mọi người bình luận thường nhân viên phỏng vấn nói goodluck và phát cho tờ giấy gì đó mới là đỗ khiến mình hoang mang, vì anh Mỹ đen này chẳng chúc gì mình :)) Ngồi thêm lúc nữa mình mới nhận ra mình ở Nhật chứ không phải Việt Nam, mà việc giữ lại passport là đỗ rồi. Còn trượt người ta trả hồ sơ và hộ chiếu lại ngay lúc đó. Tổng kết Tổng kết lại cho bài viết quá dài và tâm huyết của mình là chính là khâu chuẩn bị hồ sơ. Cần phải nắm bắt tâm lý người Mỹ rất sợ người Việt mình trốn ở lại, cần phải thể hiện rõ mình sang Mỹ với mục đích chơi (du lịch), làm business (làm giàu cho nước bạn đó) … và chắc chắn mình sẽ quay về Việt Nam (Nhật bản) vì…. (như mình là tốt nghiệp). Có thể mình làm hồ sơ lợi thế hơn các trường hợp đi du lịch và thăm thân vì mình không cần lo vấn đề tài chính, đi thực sự vì mục đích công việc, đi theo đoàn (không đơn lẻ), lịch trình làm việc, địa chỉ khách sạn mình ở và vé máy bay được đặt rõ ràng… nên với trường hợp các bạn đi du lịch và thăm thân (thực ra qua bên đó lịch trình đi chơi của mình cũng nhiều lắm, chứ không có mỗi làm đâu), các bạn cố gắng ghi rõ lịch trình đi chơi, nội dung giấy mời đáng tin cậy vào nhé. Chúc các bạn may mắn!

Chào mọi người. Mình cũng mới tham gia và học hỏi được rất nhiều từ bài viết của các anh chị ở đây. Mình không có một career hoành tráng với nenshu cao ngất ngưởng, kinh nghiệm chuyển việc gaishi, hoặc làm trong ngành hot. Mình cũng chưa bao giờ công khai chuyện công việc trên mạng xã hội, chủ yếu vì thấy mình cũng chẳng là ai. Tuy nhiên mình thấy khá nhiều bạn mới vào các công ty Nhật thường gặp khó khăn vì rào cản ngôn ngữ, rào cản văn hóa, chưa kể là nếu phải làm việc trực tiếp với khách Nhật thì chắc chắn là rất áp lực, nên mình nghĩ kinh nghiệm của mình có thể sẽ có ích cho ai đó đang băn khoăn bế tắc, hoặc ai đó muốn thử sức với công việc sales tại công ty Nhật nhưng còn do dự. Giới thiệu qua về bản thân. Mình sang Nhật năm 2009, sau 4 năm học đại học tại Nhật thì mình thấy bản thân không thích học lên cao nên quyết định xin việc đi làm luôn. Năm 2014 mình vào công ty Hitachi bộ phận bán hàng tàu điện và các sản phẩm đường sắt cho khách hàng Nhật. Mình làm ở đó 5 năm rồi sinh con nghỉ đẻ, rồi quay lại làm cùng công ty nhưng chuyển sang bộ phận sales cho công ty nước ngoài. Nội dung công việc của mình là bán hàng nhưng là B to B, dạng accounting sales nghĩa là được giao cho một công ty khách hàng, phải chăm sóc họ và tìm cách đánh bại các đối thủ lớn khác để giành được càng nhiều hợp đồng càng tốt. Mình thấy khá nhiều bạn mới vào các công ty Nhật thường gặp khó khăn vì rào cản ngôn ngữ, rào cản văn hóa, chưa kể là nếu phải làm việc trực tiếp với khách Nhật thì chắc chắn là rất áp lực 1. Những trải nghiệm của mình Hồi năm đầu vào công ty, mình không hiểu vì sao họ lại xếp một đứa nước ngoài như mình vào bộ phận chuyên giao tiếp với khách Nhật, hơn nữa lại là công ty rất lớn, các hợp đồng của họ chiếm đến 50% doanh thu nội địa của mảng đường sắt công ty mình, chỉ tiêu cũng khá khắt khe nữa. Khi vào công ty, mình thật sự run rẩy và thiếu tự tin, không chỉ vì mình không thạo tiếng Nhật bằng các bạn người Nhật cùng vào một lứa, mà còn vì mình không biết các manner về chào hỏi, giao tiếp, hay như là tiếp rượu gắp thức ăn trong nomikai… Điện thoại gọi đến mình cũng sợ vì nhiều khi nghe không thủng. Sau 6 tháng thực tập ở công trường, mình có nửa năm đi theo sempai để học hỏi nhưng thật sự còn nhiều lúng túng. Đùng một cái lúc vừa bước sang năm thứ 2 thì sempai của mình chuyển bộ phận, và tất cả các công việc và trách nhiệm của anh ấy đều chuyển cho mình. Thật sự là một năm sau đó mình vô cùng căng thẳng, làm việc quên ăn quên ngủ mà vẫn không hết việc. Cuối tuần thì chỉ có lăn lóc ngủ ở nhà, bạn bè không thấy ho hắng gì trên FB toàn hỏi mày đã chết ở đâu. Có những khoảnh khắc stress đến nỗi bật khóc tu tu trên tàu đi làm về. (Mình trước khi đi làm thấy mọi người bảo công ty lớn không chịu giao việc cho nhân viên mới, chỉ chủ yếu rót nước pha trà mà sao đi làm rồi thấy nó giao việc phũ có kém gì venture đâu, nên đúng là tùy công ty và bộ phận đấy) Sau 6 tháng thực tập ở công trường, mình có nửa năm đi theo sempai để học hỏi nhưng thật sự còn nhiều lúng túng. Trong khoảng thời gian này, mình đã mắc nhiều lỗi, gây phiền hà nhiều lần cho những người xung quanh và không ít lần thất lễ với khách hàng. Tuy nhiên mọi người có lẽ thấy con bé người nước ngoài nên cũng thương và chỉ bảo giúp đỡ cho rất nhiều. Đến khoảng năm thứ 3 trở đi mình bắt đầu cảm thấy quen dần với công việc và bắt đầu có biết cách sắp xếp việc gì trước việc gì sau và biết cách tạo ra thời gian xả hơi cho bản thân. Sang năm thứ 5 thì có thể tự hào là có không ít khách hàng khi có việc gì thì họ gọi điện hỏi mình đầu tiên, và nhờ đó cũng đã lấy về được khá hợp đồng với mức giá tốt, và cũng vinh dự được nhận MVP một vài lần nhờ replace được hệ thống của công ty đối thủ. Điều mình rút ra được là, đôi khi thử thách và cái khó trước mắt sẽ là đòn bẩy để giúp mình bay cao và nhanh hơn, nếu mình không bỏ cuộc dễ dàng. Và việc là người nước ngoài không có nghĩa là mình chỉ có thể làm những việc liên quan đến nước ngoài. Nếu cố gắng người Việt hoàn toàn có thể làm việc với cùng quality như người Nhật, thậm chí hơn thế. Không phải mình cổ suý cho việc làm việc quên thân hay là tư tưởng 根性論 (tạm dịch là “cứ trâu là được”) của người Nhật đâu nhá. Nếu bạn thấy công việc, công ty không phù hợp với mình thì cứ tìm cơ hội mới để tiến lên. Mình chỉ muốn nói là nếu cố gắng làm một việc không bỏ cuộc giữa chừng, thì sau đó bạn sẽ nhìn thấy một thế giới khác là hoàn toàn có thật. Mình chẳng phải là đứa có sức khỏe dẻo dai, cũng không có đầu óc quá thông minh quyết liệt, thế nhưng một đứa như mình cứ cố mấy năm cũng có thể quen việc, thì mình không thấy có lý do gì các bạn người Việt mình không làm được cả. Việc là người nước ngoài không có nghĩa là mình chỉ có thể làm những việc liên quan đến nước ngoài. Nếu cố gắng người Việt hoàn toàn có thể làm việc với cùng quality như người Nhật, thậm chí hơn thế. 2. Công việc sales Công việc sales hoàn toàn không đơn giản và nhàn thân, nhưng mình rất thích công việc này vì mấy lý do: Được tự do đi lại đây đó, không office work cả ngày. Được gặp gỡ nói chuyện với rất nhiều người. Những kỹ năng kinh nghiệm học được từ nghề sales, sau này bạn chuyển sang bộ phận nào cũng sẽ hữu ích. Công việc của salesman được đánh giá bởi thước đo cụ thể là số hợp đồng, được khen và thưởng khi làm tốt. Chứ không giống có những bộ phận làm tốt nhiều khi vẫn bị người ta cho là đương nhiên, làm không tốt thì bị phê bình. 3. Làm thế nào nếu mới vào công ty và cảm thấy tự ti, lạc lõng trong môi trường toàn người Nhật? Có nhiều câu trả lời tùy vào cá tính của mỗi người. Đối với mình, mình luôn tâm niệm là “nhập gia thì phải tùy tục”, nghĩa là trước hết phải khiêm tốn học và tôn trọng cách làm của họ đã rồi mới thể hiện cái riêng của mình. Mình đã đọc rất nhiều ý kiến nói rằng, mình là người nước ngoài việc gì phải làm theo bọn Nhật rườm rà, hoặc là mình phải “cứng” thể hiện cái tôi ngay từ đầu để không bị bắt nạt. Cách làm đó có thể hiệu quả trong nhiều môi trường khác, nhưng mình thấy đối với môi trường công ty thuần Nhật, nó sẽ chỉ khiến bạn càng bị cô lập và lạc lõng thôi. Mình luôn tâm niệm là “nhập gia thì phải tùy tục”, nghĩa là trước hết phải khiêm tốn học và tôn trọng cách làm của họ đã rồi mới thể hiện cái riêng của mình. Người Nhật thường shy (ngại) và ít tâm sự thật lòng với người mà họ không biết rõ, cũng không có sự tin tưởng. Vì vậy nếu mình mới vào công ty chưa có kinh nghiệm gì mà đã “cứng” thì họ sẽ khó tin tưởng và giúp đỡ mình một cách thật lòng đâu. Kể cả công ty có điểm chưa hợp lý, và bạn biết cách thay đổi để nó tốt hơn, thì trước hết hãy vẫn “be nice first, then be right”. (Đây là trong công việc thôi, chứ ngoài đời thật ra mình cũng nóng tánh lắm đang học cách sửa dần) Tóm lại nếu bạn thấy lạc lõng không biết phải thể hiện bản thân thế nào, thì trước hết cứ thử làm đúng như người ta dạy, chỉ làm thật chăm chỉ mà không kêu ca phàn nàn một thời gian xem sao. Mình tin là trong quá trình đó người ta sẽ có thiện cảm với bạn, lúc đó bạn nói gì cũng sẽ có người lắng nghe thôi. 4. Mẹ bỉm làm sales được không? Mình nghỉ đẻ một năm, sau đó nhiều sếp trong công ty vì sợ mình vất vả nên offer những công việc nội bộ khác như là phòng kế hoạch, công việc dịch thuật… Bản thân mình cũng hết sức đắn đo vì mình sợ không kham nổi khi có con nhỏ. Thế nhưng nhờ có ông xã động viên nên mình quyết đi theo tiếng gọi trái tim để xin sang làm sale tiếp ở một bộ phận khác.  Bản thân mình cũng hết sức đắn đo vì mình sợ không kham nổi khi có con nhỏ. Từ lúc đi làm lại thật sự rất chóng mặt, nhiều hôm phải nhờ ông xã trông con vì mình họp với đối tác ở múi giờ khác. Nhưng mình vẫn chưa thấy hối hận và thấy càng lúc công việc này càng thú vị vì càng khó thì mình càng nhanh trưởng thành và học được nhiều kĩ năng mới. Thế nên nếu có mẹ bỉm nào băn khoăn là nên chọn công việc mình thật sự thích hay công việc nhàn hơn để có thời gian cho con, mình vote một phiếu cho công việc mẹ yêu thích. Cứ làm thử đi, nếu thấy không kham đc thì lúc đấy chuyển cũng chưa muộn mà. Biết đâu làm thử mới thấy hóa ra mình làm tốt hơn mình nghĩ ý chứ. Dài dòng quá rồi, đây chỉ là những ý kiến của cá nhân mình thôi nhé. Nếu có phần nào có thể giúp ích cho mọi người thì mình rất mừng. À thêm nữa là xung quanh mình hay cùng công ty mình ít bạn người Việt làm sale lắm, mình mong được biết thêm nhiều bạn cùng lĩnh vực để học hỏi được thêm ^^ Cảm ơn mọi người.

Đó là mùa hè năm 2003. Tôi sắp 26 tuổi và đã đi làm được hơn 1 năm. Ở thời điểm ấy, có thể nói tôi đã trở thành một trong những “ngôi sao” ở công ty nổi tiếng hắc ám của mình. Công ty tôi, theo các đàn anh đàn chị đi trước thì “toàn người tốt”, vì “Người không tốt đảm bảo không thể tồn tại trong môi trường quá sức khắc nghiệt này!”. Kể cả ở thời điểm bây giờ, ngẫm lại tôi vẫn thấy lời nói ấy của Sếp trùm giới nữ Sonoda Kumiko là vô cùng chính xác. Sau khi vào làm được chừng nửa năm, dưới sự chỉ dạy rất tận tâm, không khoan nhượng (dù tôi là người nước ngoài duy nhất ở Văn phòng Trụ sở chính) của Sếp trùm và Sếp trực tiếp Kubo Sanae, sự hỗ trợ của các đàn chị hay bạn vào cùng năm với mình, tôi bắt đầu “le lói sáng” vì có thể làm mọi thứ không khác gì một người Nhật, kể cả công việc chính là quản lý, hỗ trợ vài cửa hàng mình phụ trách lẫn việc phụ là pha trà, rót nước, thảo mai trả lời điện thoại đặt mua hàng, thậm chí điện thoại phàn nàn từ Khách hàng. Trừ bản tính vụng về, hậu đậu nên thỉnh thoảng cũng bị cốc đầu, tôi thậm chí còn được đánh giá cao hơn một số bạn Nhật khác vì sự nhiệt tình hay giúp đỡ người xung quanh, tự nhìn ra công việc phải làm hay có thể làm, để hỗ trợ sempai hướng dẫn. Từ một đứa nói năng lí nha lí nhí, mặt đỏ bừng không dám nhìn ai nếu tới ngày phải làm mõ làng, hô hào khẩu hiệu trong những buổi họp 20 phút đầu giờ hàng sáng thì tôi đã “mặt dày” tới mức miệng không loa mà hô hào thuyết trình về công ty cho cả trăm Khách hàng tới thăm công ty, đảm bảo rằng người ở tận cuối khán phòng vẫn nghe rõ mồn một từng tiếng. Đặc biệt, tôi “vụt sáng” vào một ngày kia, khi hoàn thành quá xuất sắc công việc “MC tầng thượng”, vào đúng ngày Chủ tịch công ty không đi công tác mà có mặt ở nhà. Để tôi giải thích kỹ hơn một chút về công việc của mình. Công ty nơi tôi làm việc là một doanh nghiệp bán lẻ, với hệ thống khoảng hơn 60 cửa hàng trải dài từ Hokkaido xuống tới Kagoshima. Chúng tôi có đủ thứ, từ gói gia vị nấu ăn, tương miso, dưa cà muối, bánh kẹo, dầu gội đầu, sữa tắm, thuốc nhuộm tóc organic, quần áo, giày dép, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, máy lọc nước, máy hút bụi, tấm nệm sưởi ấm có tác dụng lưu thông khí huyết hỗ trợ sức khỏe, v.v tới những sản phẩm thực sự cao cấp bán dưới hình thức event (túi da, kính, trang sức đá quý, đồng hồ Rolex, kimono handmade của những nghệ nhân Kyoto, thảm dệt thủ công cỡ lớn có khi cả năm mới xong 1 tấm từ Trung Quốc). Tất cả đều có một đặc điểm chung là thực sự chất lượng nhưng giá thành cao hơn loại hàng phổ biến trên thị trường rất nhiều. Khách hàng của chúng tôi là những gia đình có mức sống trội hơn trung lưu trong xã hội Nhật Bản. Từ khi vào công ty, chúng tôi được đào tạo, dạy dỗ vô cùng khắt khe để có thể làm hài lòng những Quý Khách hàng, kể từ cách nghe điện thoại, cách nói năng, cách quan sát đón ý, cách phục vụ đầy tinh tế. Ở trụ sở chính, chúng tôi bắt buộc phải có ai đó nhấc điện thoại trước khi tiếng chuông thứ 4 reo; trả lời điện thoại bằng tông giọng tươi vui, rõ ràng sao cho bên kia dù không thấy được, nhưng bằng thanh âm là biết đối phương đang cười; sử dụng kính ngữ 100%. Ngày đầu tiên mà tôi được phép nghe và trả lời điện thoại, tới khoảng 3h chiều là tôi đã đơ toàn bộ cơ mặt vì cười quá nhiều. Khách hàng thuộc tầng lớp tương đối giàu có, nên đương nhiên họ đã luống tuổi. Vì thế, toàn bộ nhân viên chúng tôi không ai được phép nhuộm tóc bằng bất cứ màu nào khác ngoài màu đen. Công ty không khuyến khích hút thuốc bằng cách trả thêm phụ cấp sức khỏe 2 vạn yên (Khoảng 4 triệu VND) mỗi tháng với nhân viên ký cam kết không hút thuốc lá. Để tăng cường mức độ tin cậy của Khách hàng, cũng là để xây dựng thêm nhiều chương trình giao lưu giữa các Quý Khách, các cửa hàng thỉnh thoảng sẽ tổ chức đi du lịch, trong đó tới thăm và ăn trưa tại Trụ sở chính ở Osaka là một hoạt động không thể thiếu. Mỗi khi có Đoàn Quý Khách tới thăm như thế này, gần như toàn bộ nhân viên sẽ lên tầng thượng chuẩn bị mọi thứ, từ mặc áo cho từng chiếc ghế; căn cho chiếc nọ thẳng tắp sau lưng chiếc kia; mỗi dãy bàn cách nhau đúng một khoảng cách; những suất cơm trong hộp gỗ sơn mài đắt tiền nằm trên bàn, chính giữa khoảng cách căn từ hai đầu ghế; đũa gác một đầu lên mẫu gỗ gác đũa, và đặt ở vị trí chính giữa trong phạm vi hai mép trái phải của hộp cơm; cốc được đặt trên coaster và ở vị trí vừa tầm của tay với, v.v. Trong thời gian Quý Khách hàng dùng bữa (chừng 70 phút), nhân viên chúng tôi đứng nép vào hai bức tường (cách khá xa chỗ ngồi của họ để không tạo cảm giác đang bị làm phiền), quan sát mọi động thái trong khu vực mình phụ trách để có thể phục vụ, hỗ trợ ngay lập tức khi Khách hàng có dấu hiệu cần phục vụ, hỗ trợ. Có một MC dẫn dắt chương trình, giới thiệu về công ty, về những địa danh nổi tiếng gần công ty, kể một chút “câu chuyện bản thân” trong đó lồng ghép thật khéo léo những điều tốt đẹp mà mình đã học hỏi được kể từ khi vào làm tại đây. Tất cả nữ giới tại Trụ sở chính trước hết sẽ đều phải thử sức với công việc miệng không loa thuyết trình về công ty ở tầng 2. Qua được cửa ải này thì sẽ lên level tiếp theo là “MC tầng thượng”. Nếu performance ở lần thử sức đầu tiên tốt thì chính thức vào “Đội MC tầng thượng” (có phụ cấp hàng tháng đàng hoàng). Cả Trụ sở chính công ty tôi khi ấy có chừng 50 nữ, trước khi nhân viên năm 1 chúng tôi được thử sức, thì “Đội MC tầng thượng” vẻn vẹn có 4 người. Sau đó, từ lứa chúng tôi bổ sung thêm được 2 người nữa, trong đó có Hashimoto Reiko – bạn thân nhất và ở chung phòng ký túc xá với tôi. Khổ nỗi công việc chính của Rei là Thư ký Chủ tịch, nên đi công tác suốt, thành thử chỉ còn 5. Tôi là người cuối cùng trong khóa của mình được thử sức với công việc này. Cái ngày mà tôi “vụt sáng” ấy, may mắn thế nào Chủ tịch lại có nhà. Ông chứng kiến cảnh thậm chí có Khách hàng bắt đầu rơi nước mắt khi tôi giới thiệu “Xin lỗi các quý vị vì đã chậm trễ chưa tự giới thiệu bản thân. Tôi là Lưu Phương Anh – tôi đến từ Việt Nam!” Nếu bạn đã từng ở Nhật và tiếp xúc thân với người Nhật chắc bạn đã thấy họ hay xúc động và dễ rơi nước mắt đến thế nào. Khách hàng hôm ấy của công ty tôi khóc vì không ngờ đứa con gái nói những lời chào mừng rõ ràng, rành mạch, diễn cảm; giao lưu với họ bằng cách nhắc đến một số địa danh nổi tiếng nơi họ đang sinh sống; hỏi han xem anh bạn đồng khóa Ishihara ở cửa hàng dưới ấy làm việc có chăm chỉ không, có chăm sóc Khách hàng tận tình không lại là một người nước ngoài. Chủ tịch cũng chứng kiến cảnh những người phụ nữ (thậm chí là không ít đàn ông) rút khăn tay ra lau nước mắt, sụt sùi theo nhịp câu chuyện của bản thân mà tôi đang kể. Câu chuyện ấy có những khó khăn vất vả của xã hội Việt Nam, có những hy sinh cay đắng, buồn tủi của bố mẹ tôi trong quá trình nuôi dạy để mấy chị em được ăn học đàng hoàng; có những nỗ lực học hành và lao động tự nuôi thân để trụ lại Nhật Bản sau khi hết chương trình học bổng Chính phủ; có ước mơ xây lại căn nhà cấp 4 cũ kỹ và chật chội để bố mẹ được sống tốt hơn, để trở thành người con có hiếu (theo tinh thần đã được dạy bảo từ khi vào làm ở công ty), v.v. Khi tôi kết thúc công việc MC của mình, có lẽ chừng 2/3 Khách hàng không cầm nổi cơn xúc động. Họ lên chụp ảnh với tôi, họ xin được bắt tay tôi, họ ôm lấy tôi dặn dò hãy cố gắng lên con nhé. Không chỉ Khách hàng, nhiều sempai của tôi cũng đã rơi nước mắt. Họ là những người đã theo sát, uốn nắn tôi từng chỗ lên, từng đoạn xuống, từng sắc thái tình cảm trong mỗi câu nói. Họ là những người đã chứng kiến tôi học thuộc lòng toàn bộ MC Script chứ không cầm giấy đọc như những MC từ trước tới nay (tôi sợ nhìn giấy đọc thì mình sẽ phân tâm). Họ là những người đã chứng kiến hai tuần liên tục tôi khổ luyện từng chút từng chút, thường là từ khi được về ký túc xá cho đến 2h sáng, đến mức mà phòng ốc còn chẳng kịp dọn dẹp, bữa nọ bị phạt hẳn 1 vạn yên với bêu tên trong cuộc họp đầu giờ vì trong ngày đi kiểm tra đột xuất ký túc xá, tôi có đống quần áo chưa kịp gấp cất vào tủ, vứt chình ình giữa phòng trước khi đi làm. Ngay lập tức, từ một ngày giữa tháng 1 năm 2003 ấy, tôi trở thành thành viên thứ 7 của “Đội MC tầng thượng”. Tôi được xếp ngồi cùng bàn với Chủ tịch trong những bữa ăn tối toàn công ty, tần suất tôi được gọi tham gia những “bữa tối quy mô nhỏ với Chủ tịch” dày đặc hẳn lên (Thú thực tôi chẳng thích tẹo nào, vì nó đồng nghĩa với việc công việc chính của mình bị ùn ứ, và sau đó phải tự mình nghĩ cách xoay xở đuổi kịp đồng nghiệp sao cho kịp với deadline chung của toàn phòng), tôi bắt đầu nằm trong danh sách “Nhóm tháp tùng Chủ tịch đi công tác”. Đầu tháng 3, tôi được chọn vào nhóm Sempai hướng dẫn (tập hợp những nhân viên đang “hot” nhất, những nhân viên lâu năm với thành tích sừng sỏ nhất trên toàn quốc) trong khóa đào tạo “New Face Seminar” dành cho các em sinh viên đã nhận được Naitei (Thư thông báo trúng tuyển) ở Trung tâm đào tạo xây dựng cực kỳ hoành tráng tại quê nhà Miyazaki của Chủ tịch. Đây là một khóa đào tạo 3 ngày đầy khắc nghiệt, cả về thể chất và tinh thần. Khóa học này thực chất là một cuộc kiểm tra và thương lượng để loại bớt những em có lẽ không chịu nổi nhiệt trong cái lò mà mình sắp nhảy vào, đồng thời là một cơ hội để các em thấy mình không phù hợp có thể rút lui. Đầu tháng 4, tôi được chọn làm MC trong lễ “Gia nhập công ty” của nhân viên mới. Tôi nhận thêm 2 cửa hàng, nâng số lượng cửa hàng mình phụ trách lên 7. Tôi được giao thêm 2 kohai để dạy dỗ (cả nghiệp vụ chính, lẫn nghiệp vụ phụ, những ứng xử, những “luật bất thành văn” trong công ty). Năm trước, tôi bị mắng vì mình chưa làm được tốt, từ nay tôi bị mắng vì kohai của mình chưa làm được tốt. Vẫn như năm ngoái, sáng nào ngủ dậy, tôi cũng chắp tay lẩm nhẩm “Cầu trời hôm nay đừng có ai mắng con!” Từ tháng 4 đến mùa hè năm ấy, tôi vẫn hàng tháng nhận phụ cấp “Đội MC tầng thượng”. Ít nhất là nửa Quý Khách hàng vẫn rơi nước mắt mỗi khi tới lượt tôi làm MC. Sempai nào đi công tác đúng hôm tôi “trình diễn” thì khi về sẽ hỏi người ở nhà xem “hôm rồi bao nhiêu người khóc”. Trong lịch sử thành lập công ty, chưa có MC nào lại nhận được nhiều thư từ “fan hâm mộ” như tôi. Hầu như tháng nào tôi cũng có dăm lá thư cần được trả lời. Tôi vẫn được “sủng ái”, nghĩa là thỉnh thoảng lại xách vali đi với “Nhóm tháp tùng”, được xếp ngồi chung bàn với Chủ tịch, để nghe những lời dạy dỗ chỉ bảo. Cho đến một ngày… ***